هوش مصنوعی حالا زمین رقابت بزرگ غول‌های تکنولوژی است که تلاش می‌کنند سهم بیشتری از این صنعت رو‌به‌رشد داشته باشند؛ صنعتی که بسیاری آینده جهان را در آن می‌بینند. این رقابت که مایکروسافت آن را کلید زد، حالا حتی فهرست ارزشمندترین شرکت‌های جهان را هم دستخوش تغییر کرده است...
هوش مصنوعی حالا زمین رقابت بزرگ غول‌های تکنولوژی است که تلاش می‌کنند سهم بیشتری از این صنعت رو‌به‌رشد داشته باشند؛ صنعتی که بسیاری آینده جهان را در آن می‌بینند. این رقابت که مایکروسافت با سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ اوپن ای‌آی(سازنده چت‌بات چت جی‌پی‌تی) آن را کلید زد، حالا حتی فهرست ارزشمندترین شرکت‌های جهان را هم دستخوش تغییر کرده است؛ تا جایی که انویدیا به کمک تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی خود رشد چشمگیری را تجربه کرد و در هفته گذشته مایکروسافت را کنار زد و به جایگاه ارزشمندترین شرکت جهان رسید. سلطنت انویدیا متزلزل بود و این شرکت در کمتر از یک هفته به سومین شرکت ارزشمند جهان تبدیل شد؛ موضوعی که به خوبی نشان می‌دهد رقابت میان غول‌های تکنولوژی در هوش مصنوعی جدی‌تر از گذشته دنبال می‌شود. با این اوصاف تعجبی هم ندارد که خوش‌بینی تحلیلگران وال‌استریت به رشد صنعت هوش مصنوعی و انتشار اخباری درباره ورود آمازون به تولید تراشه‌های پیشرفته و البته پروژه سری این شرکت برای ساخت چت‌بات هوش مصنوعی رقیب چت جی‌پی‌تی باعث شد تا ارزش بازار آمازون رشد چشمگیری کند و به دو تریلیون دلار برسد. گام‌های جدی برای حضور در میدان رقابت همه‌چیز از یک پروژه مخفی به نام «مِتیس» (Metis) آغاز شد. این نام داخلی و رمزی پروژه آمازون برای ارائه رقیب چت جی‌پی‌تی است که از الگوی هوش مصنوعی اختصاصی این شرکت به نام المپیوس (Olympus) قدرت می‌گیرد. پروژه سری متیس نام خود را از الهه خرد یونان و المپیوس هم از اساطیر یونان وام گرفته‌اند. در واقع متیس سرویس جدیدی است که آمازون آن را طراحی کرده تا از طریق یک مرورگر وب دسترسی به آن امکان‌پذیر باشد؛ درست مشابه نحوه کار دستیاران هوش مصنوعی دیگر. بر اساس آنچه افراد مطلع در اختیار مجله آنلاین بیزینس اینسایدر قرار داده‌اند، الگوی زبانی المپیوس نسخه بسیار قدرتمندتری نسبت به الگوی زبانی عمومی آمازون، یعنی تایتان است. طبق اسناد داخلی آمازون که به دست بیزینس اینسایدر رسیده است، متیس در ابتدایی‌ترین سطح خود امکان پاسخگویی به صورت پاسخ‌های مبتنی بر متن و تصویر را به شیوه‌ای هوشمندانه و محاوره‌ای ارائه می‌دهد. این دستیار هوش مصنوعی همچنین می‌تواند لینک‌ها و پیوندهایی را با منبع پاسخ‌های خود به اشتراک بگذارد، درخواست‌های بعدی را پیشنهاد دهد و تصاویر را تولید کند. بسیاری معتقدند که آمازون می‌خواهد که پروژه متیس از یک تکنیک هوش مصنوعی به نام نسل بازیابی افزوده (RAG) استفاده کند. این به معنای آن است که متیس خواهد توانست اطلاعاتی را فراتر از داده‌های اصلی که برای آموزش الگوی زبانی اصلی المپیوس خود استفاده می‌شود، بازیابی کند. هدف نهایی، تولید پاسخ‌های بسیار به‌روزتر است. به عنوان مثال، متیس باید بتواند آخرین قیمت‌های سهام را به اشتراک بگذارد، در حالی که برخی از چت‌بات‌های دیگر که RAG نیستند، نمی‌توانند این کار را انجام دهند. یکی از این افراد به بیزینس اینسایدر گفته است که انتظار می‌رود متیس به عنوان یک عامل هوش مصنوعی هم کار کند. عوامل هوش مصنوعی توانایی خودکارسازی و انجام وظایف و کارهای پیچیده بر اساس داده‌های موجود را دارند، مانند ایجاد یک برنامه سفر در تعطیلات. یکی دیگر از این افراد گفته است که موارد استفاده متیس می‌تواند شامل روشن کردن چراغ‌های خانه یا دفتر کار شما و رزرو پرواز برای شما باشد. به این ترتیب آمازون با متیس در حال پیوستن به بازار داغ و پررونق دستیارهای هوش مصنوعی است. بزرگ‌ترین رقبای آن، مایکروسافت و گوگل هستند که نزدیک به دو سال پیش دستیارهای هوش مصنوعی خود را ارائه کردند، در حالی که اوپن ای‌آی سال‌هاست که میلیاردها دلار روی چت جی‌پی‌تی سرمایه‌گذاری کرده که حالا پیشرو این بازار است. آنتروپیک و چند استارت‌آپ دیگر هوش مصنوعی هک چت‌بات‌ها و دستیاران هوش مصنوعی خودشان را ارائه می‌دهند. حالا آمازون در تلاش است تا در رقابت بزرگ هوش مصنوعی عقب نیفتد. الگوی هوش مصنوعی تایتان این شرکت قدرت کمتری نسبت به رقبای خود دارد و Amazon Q، چت‌باتی که مشتریان شرکتی را هدف قرار می‌دهد، با نظرات متفاوتی روبه‌رو شده است. تراشه‌های هوش مصنوعی آمازون به نام‌های Trainium و Inferentia، هم با مشکلاتی از قبیل تقاضای کم و عملکردی پایین‌تر از رقبایی مانند انویدیا دست و پنجه نرم می‌کنند. در ماه گذشته آمازون حتی به برخی از کارمندانش دستور داد تا به جمع‌آوری داده‌های منبع باز گیت‌هاب کمک کنند تا روند آموزش الگوهای هوش مصنوعی آن را تسریع کنند. با این همه اما سخنگوی آمازون از اظهارنظر در این مورد خودداری کرد. رسیدن به نقطه گمشده این پروژه به قدری برای آمازون اهمیت دارد که اندی جیسی، مدیرعامل آمازون، قبلا گفته بود که تقریبا همه بخش‌های شرکت روی یک پروژه هوش مصنوعی متمرکز هستند و کار می‌کنند. این شرکت که در زمینه ارائه خدمات رایانش ابری پیشرو است، سال‌هاست روی یادگیری ماشینی که نوعی از هوش مصنوعی است، کار می‌کند. جیسی به تازگی گفته است که اقدامات هوش مصنوعی آمازون برای تولید بیش از یک میلیارد دلار درآمد سالانه به سرعت در حال انجام هستند و او انتظار دارد که این اقدامات طی چند سال آینده ده‌ها میلیارد دلار برای آمازون درآمد داشته باشند. با این حال اما دستیاران هوش مصنوعی ویژه کاربران، نقطه گمشده آمازون بوده‌اند. یک سند داخلی این شرکت در سال گذشته به‌طور خاص اشاره کرد که آمازون محصولی در دسترس عمومی یا داخلی ندارد که دقیقا شبیه چت جی‌پی‌تی باشد. یکی از افراد آگاه گفت که اندی جیسی خودش به صورت مستقیم در متیس نقش دارد و اخیرا پیشرفت تیم آن را بررسی کرده است. به گفته او، این پروژه به صورت داخلی در حال آزمایش است. افراد نزدیک به این پروژه می‌گویند که متیس بخشی از تیم AGI آمازون به رهبری روهیت پراساد، دانشمند ارشد و معاون ارشد آمازون است. جیسی در سال گذشته گفت که این تیم مستقیما به او گزارش می‌دهد و مسوولیت ساخت جاه‌طلبانه‌ترین الگوهای هوش مصنوعی آمازون را بر عهده خواهد داشت. یکی از این افراد گفت که ویشال شارما، معاون هوش مصنوعی عمومی، نظارت مستقیم بر پروژه متیس دارد. دو نفر از این افراد آگاه گفته‌اند که آمازون همچنین برای توسعه متیس به دستیار مجازی الکسا هم متکی است. بسیاری از کارمندانی که روی متیس کار می‌کردند از تیم هوش مصنوعی الکسا به آنجا رفته‌اند و فناوری متیس از برخی منابع موجود در نسخه ارتقا یافته الکسا استفاده می‌کند که در داخل شرکت «الکسای چشمگیر» نامیده می‌شود. بیزینس اینسایدر در ماه ژانویه گذشته برای نخستین بار گزارش داد که آمازون قصد دارد نسخه جدید و پولی الکسا را با پشتیبانی از الکسای چشمگیر و همچنین یک سرویس جدید مبتنی بر مرورگر وب راه‌اندازی کند. افراد آگاه اعلام کرده‌اند که تاریخ عرضه آزمایشی متیس، ماه سپتامبر امسال است؛ درست در زمانی که آمازون میزبان رویداد بزرگ الکسا است، اگرچه جدول زمان‌بندی آن ممکن است تغییر کند. با این همه و همچنان بعضی افراد در تیم متیس گفته‌اند که به نظر می‌رسد آمازون دیر وارد بازی چت‌بات هوش مصنوعی شده است و مشخص نیست که این شرکت چقدر به سرمایه‌گذاری برای ادامه این پروژه متعهد است. یکی از این افراد گفت: «حدس می‌زنم که این پروژه از نظر فنی کار کند، اما سوال اینجاست که آیا خیلی دیر شده است یا خیر، ما داریم تعقیب و گریز بازی می‌کنیم؟»
