جنگ بازار کار و کرونا

زمانیکه از توسعه اقتصادی در یک کشور صحبت می‌شود بی‌شک میزان اشتغال و نیروی کار موجود در بازار کار به فرایند توسعه و تولید کشور کمک کرده و نقش مهمی در پیشبرد آن دارد.
مرکز آمار ایران اصلی‌ترین نهاد منتشر کننده آمار نیروی کار در کشور است. بررسی آمارهای این مرکز حاکی از آن است که جمعیت شاغل در کشور از بهار سال ۸۴ تا بهار ۹۸ یک روند صعودی داشته و اما به یک باره تعداد شاغلین در کشور با افت شدیدی مواجه شده که علت آن را در «بحران کرونا» می‌توان جستجو کرد.
پس از این بحران، جمعیت شاغل دوباره به روند صعودی خود بازگشت ولی تا بهار سال ۱۴۰۲ نتوانست ظرفیت خالی ایجاد شده توسط کرونا در بازار کار را پر کند. تا اینکه در بهار سال ۱۴۰۳ روند صعودی تعداد شاغلین از قله خود در سال ۹۸ عبور کرد و تعداد شاغلین به بیشترین سطح از بهار سال ۸۴ تا ۱۴۰۳ رسید.
در این گزارش به بررسی تعداد شاغلین در دو برهه زمانی پرداخته شده است. نقطه جدا کننده این دو برهه، تغییراتی است که مرکز آمار در سال ۹۸ در سن جمعیت شاغل ایجاد کرده است. بر اساس تعریف این مرکز، تا سال ۹۷، جمعیت بالای ۱۰ سال شاغل را در تعداد شاغلان محاسبه می‌کردند که این سن در سال ۹۸ به جمعیت بالای ۱۵ سال تغییر پیدا کرد.
همچنین در این گزارش از آمار تعداد شاغلان در بهار تمام سال‌ها استفاده شده است تا توان مقایسه با آمارهای نیروی کار در بهار سال جاری وجود داشته باشد.
پرده اول؛ وضعیت شاغلان از سال ۸۴ تا ۱۳۹۷
بررسی روند شاغلان در بهار سال‌های ۸۴ تا ۱۳۹۷ یک روند تقریبا نوسانی را از سال ۸۴ تا ۹۰ و یک روند صعودی را از سال ۹۱ تا ۹۷ نشان می‌دهد.
در بازه سال‌های ۸۴ تا ۹۰، سه مقطع کاهشی در تعداد شاغلان و رشد آن ها دیده می‌شود. در این بازه تنها در سال‌های ۸۵، ۸۶ و ۸۸، تعداد شاغلان افزایش یافته و به تبع آن رشد تعداد شاغلان نیز مثبت بوده است. بیشترین رشد تعداد شاغلان در این بازه زمانی مربوط به سال ۸۸ و حدود ۲ درصد بوده است.
از سال ۹۱ تا ۹۷ روند صعودی در تعداد شاغلان ایجاد می‌شود. تنها مقطعی که تعداد شاغلان کاهش یافته بهار سال ۹۳ بوده است. البته این کاهش در تعداد شاغلان در بهار سال ۹۳ نیز بسیار اندک بوده است.
بر اساس این آمار رشد تعداد شاغلان در بهار سال ۹۷ بیشتر از تمامی بهارهای پیش از خود از سال ۸۴ بوده است. لذا به طور کلی می‌توان گفت وضعیت نیروی کار شاغل تا نیمه دهه ۹۰ مناسب بوده و تعداد شاغلان به طور قابل توجهی افزایش یافته است. البته باید بخشی از این افزایش در تعداد شاغلان را نیز به افزایش جمعیت در سن کار کشور نسبت داد.
پرده دوم؛ وضعیت شاغلان از سال ۹۸ تا ۱۴۰۳
همانطور که گفته شد در سال ۹۸ معیار حداقلی سن شاغل از ۱۰ سال به ۱۵ سال تغییر کرد و با این وجود انتظار می‌رفت تعداد شاغلان در سال ۹۸ با کاهش مواجه شود اما این اتفاق رخ نداد و تعداد شاغلان با وجود تغییرات سنی مرکز آمار با افزایش همراه بود. به طوریکه تعداد شاغلان بر اساس شیوه آماری جدید به حدود ۲۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر یعنی بیشترین سطح خود از سال ۸۴ رسید.
سال ۹۹، وضعیتی خاص برای بازار کار در تمامی جهان علی‌الخصوص ایران بود. در این سال به دلیل پاندمی کرونا، تعداد شاغلان به شدت کاهش یافت. به طوریکه بیشترین میزان کاهش در تعداد شاغلان در این سال بوده و معادل یک میلیون ۵۰۰ هزار نفر به ثبت رسیده است. این رقم نسبت به سال گذشته خود بیش از ۶ درصد کاهش را در تعداد شاغلان نشان می‌دهد.

پس از شوک کرونا، ظرفیت خالی زیادی در مشاغل ایجاد شد که این ظرفیت خالی به مرور تا بهار سال ۱۴۰۳ پر شد. طبق آمارها در بهار سال ۱۴۰۲ نیز همچنان تعداد شاغلان به سطح سال ۹۸ نرسیده بود اما در بهار سال جاری بالاخره تعداد شاغلان از سطح بهاری سال ۹۸ عبور کرد و به بیشترین سطح خود از سال ۸۴ تاکنون رسید.
به گزارش اکوایران، طبق این آمارها تعداد شاغلان در بهار سال جاری به حدود ۲۴ میلیون ۷۰۰ هزار نفر رسیده است.