چگونه مدل توسعه شفیع آباد شهداد میتواند منطقه و فراتر از آن را متحول کند؟. شفیع‌آباد اکنون میتواند به الگوی ملی توسعه روستایی و اقتصاد خلاق در اقلیم خشک ایران تبدیل شود. بهره‌برداری درست از این عنوان جهانی، نیازمند همکاری هماهنگ میان دستگاه‌های اجرایی ، بخش خصوصی و جامعه محلی است...
مریم فدایی قطبی
روستای تاریخی شفیع‌آباد شهداد با کسب عنوان «بهترین روستای گردشگری جهان ۲۰۲۵» از سوی سازمان جهانی گردشگری، نام کرمان را در سطح جهانی درخشان کرد. این موفقیت نه‌تنها نشانه‌ای از ظرفیت‌های پنهان لوت و مردمان پرتلاش آن است، بلکه فرصتی استثنایی برای بازنگری در مسیر توسعه منطقه و تبدیل بیابان به مقصدی جهانی در عرصه گردشگری پایدار به شمار می‌رود.
این انتخاب جهانی میتواند آغازگر فصلی تازه در توسعه شرق استان کرمان باشد؛ حالا که نگاه ملی و بین‌المللی به آن جلب شده و دنیا به کرمان لبخند زده , امکان جذب سرمایه، اجرای پروژه‌های زیرساختی، و رشد گردشگری تجربه‌محور فراهم آمده است.
شفیع‌آباد اکنون میتواند به الگوی ملی توسعه روستایی و اقتصاد خلاق در اقلیم خشک ایران تبدیل شود. بهره‌برداری درست از این عنوان جهانی، نیازمند همکاری هماهنگ میان دستگاه‌های اجرایی ، بخش خصوصی و جامعه محلی است تا این موج مثبت جهانی به تقویت زیرساخت‌ها، رونق اقتصادی و افزایش هویت فرهنگی منطقه بینجامد.
در قلب لوت، جایی که طبیعت خشن و بی‌رحم به نظر می‌رسد، فرصتی بی‌نظیر برای توسعه پایدار نهفته است. انتخاب این روستا در زمره روستاهای بهترین جهانی , نه‌تنها میتواند این منطقه را به مقصدی جهانی تبدیل کند، بلکه اثرات آن فراتر از مرزهای روستا، کل منطقه لوت و حتی استان کرمان را در بر می‌گیرد . اما چگونه ؟
در مسیر توسعه، شفیع‌آباد از ظرفیت گردشگری مسئولانه و صنایع خلاق بهره می‌برد: از اقامتگاه‌های بوم‌گردی و تورهای طبیعت‌گردی گرفته تا صنایع دستی، خوراک محلی و هنرهای بومی، که همه به رونق اقتصادی و اشتغال، به‌ویژه برای زنان و جوانان منطقه، کمک می‌کنند. این فرآیند نه تنها اقتصاد محلی را متحول می‌کند، بلکه هویت فرهنگی و دانش بومی را حفظ و تقویت می‌کند و تجربه‌ای کم‌نظیر از توسعه پایدار در مناطق خشک ارائه می‌دهد.
در مفهوم عام توسعه , شاید مهمترین اثر که فراتر از خود روستا، کل منطقه‌ی شهداد، لوت و حتی استان کرمان را در بر می‌گیرد افزایش اعتبار و برند بین‌المللی کرمان و لوت است .حالا کرمان در ادبیات جهانی گردشگری به‌عنوان “نماد احیای بیابان از طریق گردشگری پایدار” شناخته میشود. این یعنی توجه جهان به این منطقه از دریچه تعامل با سختی طبیعت ,افزایش تمایل به تجربه و سفر به لوت و در پی ان احتمال ورود سرمایه‌گذار، پروژه‌های پژوهشی بین‌المللی، و توجه رسانه‌های خارجی
دومین اثر , تغییر نگاه مدیران ملی است. کرمان بعضا مورد کم توجهی در سطح ملی قرار می گیرد که برخواسته از خوی ارام و سربه زیر لوت نشینان است اما؛ وقتی یک نقطه در سطح جهانی مطرح می گردد ، بودجه‌ها و طرح‌های کلان (از وزارت گردشگری، صندوق احیا، شرکت بازآفرینی شهری، و حتی سازمان ملل) به آن منطقه جهت داده میشود.
سوم؛ تقویت انسجام منطقه‌ای است . چنین موفقیتی میتواند محور وحدت بین شهرداری شهداد، فرمانداری، اداره میراث، بخش خصوصی و جوامع محلی شود. تجربه‌های مشابه نشان داده که “برند جهانی” میتواند رقابت‌های محلی را به همکاری‌های توسعه‌ای بدل کند. حتی همراهی استانهای خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان هم در تقویت تصور ذهنی لوت به عنوان قویترین پتانسیل گردشگری ایران را سبب گردد.
چهارم ؛ تغییر ذهنیت عمومی درباره بیابان و روستای در دل بیایان است . لوت دیگر فقط منطقه‌ای خشک نیست؛ حالا تبدیل به “آزمایشگاه توسعه پایدار در دل سخت‌ترین اقلیم جهان” میشود. همین تغییر در تصور عمومی میتواند موج مهاجرت معکوس و بازگشت نسل جوان را تقویت کند. اقتصاد جدیدی بر مبنای توسعه پایدار شکل گیرد و این تحول به سراسر سکونتگاههای پیرامون لوت تسری یابد.
لوت سرشار از شگفتی است چه در ساختار زمین شناسی و چه فرهنگ و رسومی که سالیان بسیار و حتی هزاران سال سکونت را در این طبیعت خشن , استمرار داده . دنیا حالا نظاره گر این توان زیست بی نظیر است و همه این رسوم با ورود گردشگر تبدیل به پایه اقتصاد و توسعه لوت میشود.
اما توسعه به معنای خاص به معنی تحول مستقیم در زندگی مردم شفیع‌آباد و مناطق اطراف در قالب رشد اقتصاد محلی و اشتغال پایدار نمود خواهد یافت . گردشگری تجربه‌محور، اقامتگاه‌های بوم‌گردی، فروش صنایع‌دستی و محصولات بومی (مثل نان لوت، سفال، گیاهان دارویی) فرصت اشتغال واقعی ایجاد می‌کند؛ به‌ویژه برای زنان و جوانان روستا. بهبود زیرساخت‌ها به سرعت اغاز میشود . و رویدادها یکی پس از دیگری برگزار می گردد . تورهای گردشگری متنوع برای بازدید از این روستای جهانی سفر خواهند کرد . وقتی گردشگر می‌آید، هنر، خوراک، موسیقی و روایت محلی تبدیل به کالاهای فرهنگی می‌شوند. این همان جایی است که “اقتصاد فرهنگی” جان می‌گیرد. مردمی که سالها با خشکی و فقر دست‌وپنجه نرم کرده‌اند، حالا خود را در مرکز توجه جهان می‌بینند. این حس ارزشمندی، خودش بزرگ‌ترین سرمایه‌ی توسعه است.
اما این توان توسعه بالقوه , باید جهت شود . اگر این فرصت به درستی مدیریت شود (با برنامه‌ی مشترک بین دولت و بخش خصوصی و دانشگاه‌ها)، شفیع‌آباد میتواند به مدل توسعه روستایی و تاب‌آوری اقلیمی درجهان تبدیل شود. در جهانی که به سرعت در تقابل با طبیعت قرار گرفته , توسعه مفهومی است که از دل تعامل معنی می یابد . مدل توسعه شفیع اباد , مدلی است که جهان به ان پناه اورده است . فرصت ایجاد شده , نباید مدل توسعه شفیع اباد را تغییر دهد . اما میتواند این مدل بی نظیر توسعه را به سکونتگاهها پیرامون لوت تسری دهد و مردمان بیایان نشین را به خانه هایشان باز گرداند و انچه که سالها در سایه بی توجهی مرکز نشینان از انها دریغ شده برایشان فراهم کند . مدل توسعه شفیع اباد اسایش ساکنینش را در عین احترام به بیابان فراهم می کندو رسوم این قوم نجیب را به الگویی برای جهانیان از همسازی با طبیعت تبدیل می نماید . باشد در پرتو این توسعه , کرمان از ذیل بار محرومیت چند سویه با اتکا به دستان مردمانش رهایی یابد .
