وضعیت فعلی ناوگان باری کشور نشان میدهد؛ حملونقل جادهای با یک بحران ساختاری جدی مواجه است. فرسودگی گسترده خودروهای سنگین نهتنها بهرهوری حملونقل را کاهش میدهد و هزینههای عملیاتی را بالا میبرد، بلکه امنیت جادهها را بهشدت تهدید میکند...
آخرین آمار از میزان خودروهای باری فرسوده نشان میدهد؛ ۲۳.۴درصد از خودروهای باری(کامیون و کشنده) درحال تردد فرسوده هستند. ۱۴.۴درصد از این خودروها نیز بالای ۴۱سال سن دارند. وضعیت فعلی ناوگان باری کشور نشان میدهد؛ حملونقل جادهای با یک بحران ساختاری جدی مواجه است. فرسودگی گسترده خودروهای سنگین نهتنها بهرهوری حملونقل را کاهش میدهد و هزینههای عملیاتی را بالا میبرد، بلکه امنیت جادهها را بهشدت تهدید میکند. خودروهای قدیمی مصرف سوخت بالاتر و آلایندگی بیشتری دارند و ریسک خرابی فنی و تصادفات منجر به جراحت یا فوت را افزایش میدهند، مسالهای که هزینههای جانی و اجتماعی را به شکل قابلتوجهی بالا میبرد. بر اساس آماری که توسط خبرگزاری مهر منتشر شدهاست، در مجموع ۴۸۴هزار و ۵۱۷دستگاه کامیون و کشنده در کشور در حال تردد هستند که از این بین ۴۳هزار و ۷۲۲دستگاه بین ۲۶تا ۴۱سالسن دارند و عمر ۶۹هزار و ۶۴۶دستگاه از آنها نیز بیش از ۴۱سالاست. اما بیشتر این آمار مربوط به کامیونها میشود. بر این اساس ۲۵۷هزار و ۶۱۳کامیون در حال تردد در کشور وجود دارد. از این بین ۲۶هزار و ۳۳۳دستگاه کامیون بین ۲۶تا ۴۱سالسن دارند که شامل ۱۰.۲درصد از کامیونهای فعال میشود. تعداد کامیونهای بالای ۴۱سال حتی بیشتر هم است. بر اساس این آمار ۵۶هزار و ۳۲۲دستگاه کامیون حالا دیگر عمری بالای ۴۱سال دارند که سهم آنها از کامیونهای فعال در کشور را به ۲۱.۸درصد میرساند. نگاهی هم به آمار کِشندههای فرسوده داشته باشیم. طبق اطلاعات منتشرشده، تعداد کشندههای فعال در جادههای کشور به ۲۲۶هزار و ۹۰۴دستگاه میرسد. عمر ۱۷هزار و ۳۸۹دستگاه از آنها (۷.۷درصد) بین ۲۶تا ۴۱سالاست و سن ۱۳هزار و ۳۲۴دستگاه از آنها به بیش از ۴۱سال میرسد. همچنین این آمار نشان میدهد؛ ۱۳هزار دستگاه کامیون یا کشنده بالای ۵۰سال سن در جادههای کشور در حال تردد هستند. بررسی تعداد کامیون و کشنده واردشده به بخش جادهای کشور طی ۵سالاخیر نیز حکایت از آن دارد که در این بازه زمانی ۹۸هزار و ۳۵۵دستگاه کامیون و کشنده وارد بخش جادهای شده که از این میزان ۱۶هزار و ۲۱۵دستگاه مربوط به سال۱۴۰۰ (سال ساخت)، ۲۸هزار و ۳۸۲دستگاه مربوط به سال۱۴۰۱، ۳۱هزار و ۱۷دستگاه مربوط به سال۱۴۰۲، ۱۵هزار و ۳۲۴دستگاه مربوط به سال۱۴۰۳و ۷هزار و ۴۱۷دستگاه مربوط به ۷ماهه سال۱۴۰۴است. این آمار بیانگر آن است که تنها حدود ۲۰درصد از کل ناوگان فعلی طی چهار سالاخیر نو شدهاند. مرور این ارقام نشان میدهد تلاش برای نوسازی ناوگان کافی نبودهاست. جایگزینی خودروهای قدیمی با نمونههای جدید به کندی پیشرفته و محدودیتهای تولید و واردات شرایط را دشوارتر کردهاند. نتیجه این روند، فشار مضاعف بر زیرساختها، کاهش بهرهوری و افزایش خطر تصادفات است. وضعیت فعلی نشان میدهد؛ بخش حملونقل جادهای کشور در معرض یک بحران ساختاری است که پیامدهای آن، هم اقتصادی و هم انسانی است.
