بررسیها نشان میدهد از مهمترین اهداف برنامهریزی شده در پایان برنامه ششم توسعه، هیچکدام تحقق نیافتهاند. برنامه ششم توسعه اقتصادی با هدفگذاریهایی بلندپروازانه برای رشد اقتصادی، کاهش بیکاری، کنترل تورم، ارتقای عدالت اجتماعی و کاهش وابستگی بودجه به نفت تدوین شد...
برنامه ششم توسعه اقتصادی با هدفگذاریهایی بلندپروازانه برای رشد اقتصادی، کاهش بیکاری، کنترل تورم، ارتقای عدالت اجتماعی و کاهش وابستگی بودجه به نفت تدوین شد. این برنامه تلاش داشت با محور قرار دادن اصلاحات ساختاری، تقویت بخش خصوصی و افزایش بهرهوری، زمینهساز توسعه پایدار کشور باشد. با این حال، بررسی دادههای آماری و شاخصهای کلان اقتصادی در پایان دوره اجرای برنامه نشان میدهد که بسیاری از اهداف تعیینشده، محقق نشدهاند. این موضوع، ضرورت بازنگری در نحوه برنامهریزی و اجرای اسناد توسعهای کشور را بیش از پیش نمایان میسازد. همچنین یکی از مهمترین دلایل عدم تحقق اهداف این برنامه خروج آمریکا از برجام در سال 97 و بازگشت تحریمها بوده است. مختصری در مورد برنامه ششم توسعه برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران، سند راهبردی پنجسالهای است که از سال ۱۳۹۶تا ۱۴۰۰اجرا شد و بهصورت موقت تا پایان ۱۴۰۱نیز تمدید گردید. این برنامه با هدف تحقق رشد اقتصادی ۸درصدی، افزایش اشتغال، بهبود عدالت اجتماعی، اصلاح نظام مالی و بانکی، تقویت بخش خصوصی و ارتقای نظام آموزش، سلامت و محیط زیست تدوین شد. در این چارچوب، دولت موظف به کاهش تصدیگری، افزایش بهرهوری، جذب سرمایهگذاری داخلی و خارجی و اصلاح ساختارهای کلان اقتصادی شد. مقایسه عملکرد برنامه ششم با اهداف آن براساس دادهها و ارقام مرکز آمار تا سال 1400 ، رشد اقتصادی سالانه تعیین شده در برنامه ششم توسعه برابر با 8 درصد در نظر گرفته شده بود. با اینوجود در واقعیت این رشد محقق نشده و در سال انتهایی این برنامه حجم اقتصاد کشور تنها به اندازه 3.7 درصد بزرگتر شده است. سیاستگذار تورم هدف در برنامه را در مقیاس سالانه برابر با 8.8 درصد تعریف کرده درحالی این شاخص در سال 1400 معادل 40.2 درصد برآورد شده است. از سوی دیگر اما نرخ بیکاری در برنامه ششم توسعه 10.2 درصد تعیین شده درحالی که در سال 1400 نرخ بیکاری 9.2 درصد محاسبه شده است. البته نباید این امر را نادیده گرفت که در سالها و ماههای اخیر کاهش نرخ بیکاری عمدتا در نتیجه خروج افراد از بازار کار به علت ناامیدی از یافتن شغل است. نسبت مالیات به محصول ناخالص داخلی که در برنامه ششم توسعه برابر 10 درصد هدفگذاری شده بود ، در سال انتهایی این برنامه یعنی سال 1400 برابر با 3.5 درصد برآورد شده است. همچنین نسبت منابع نفتی به منابع دولت که براساس برنامه ششم 20.4 درصد تعیین شده بود ، در سال 1400 ، 23.2 درصد در واقعیت محقق شده است. از طرف دیگر نسبت درآمد مالیاتی به منابع دولت که بیانگر اتکای بیشتر دولت به مالیات و فاصله گرفتن از که مطابق با برنامه ششم نزدیک به 50 درصد برآورد شده بود ، در سال 1400 برابر با 32.4 درصد برآورد شده است. تحلیل این شاخص در کنار نسبت منابع نفتی به دولت نشان میدهد که دولت همچنان تا حد زیادی وابسته نفت بوده و درآمدهای مالیاتی نقش کمتری در بودجه دولت ایفا میکنند. به گزارش اکوایران،در انتها نیز ضریب جینی کشور که در برنامه ششم 0.34 هدفگذاری شده بود ، در سال 1400 معادل 0.3938 محاسبه شده است. در واقع فاصله طبقاتی بیشتر آنچه مورد هدف بود محقق شده است.