کوثر نمک شناس: «مشکل اصلی کشور ما بحران کارآفرینی است ، ما درگیر ناکارآمدی دولت و بنگاههای اقتصادی هستیم. و در دورهای از تاریخ کشور هستیم که افول کارآفرینی وجود دارد؛ البته این روزها در کشور ما خیلیها از بحران میگویند ولی راهکار کمتر ارائه میشود.» اینها جملات ابتدایی سخنان فرشید گلزاده در تالار وحدت دانشگاه شهید باهنر کرمان بود. گلزاده توسط کانون کارآفرینی دانشگاه باهنر دعوت شده بود تا در خصوص کارآفرینی و توسعه کسب و کار صحبت کند. او4 سال ریاست مجموعه فروشگاههای رفاه را در دست داشته است ، گلزاده در شرایطی مدیریت این فروشگاههای زنجیرهای را به دست گرفت که رو به ورشکستگی بود و توانست این مجموعه را جان دوبارهای ببخشد. گلزاده که دانشآموخته دوره دکتری دانشگاه شفیلد انگلستان است در سال 95 به عضویت هیات مدیره باشگاه فوتبال پرسپولیس هم درآمد؛ او در این همایش تعریف خودش را از کارآفرینی به دانشجویان ارائه داد و تحلیلی از شرایط کنونی اقتصاد ایران ارئه کرد و راهکارهایی برای برون رفت از این بحران نیز مطرح کرد.
گلزاده ، کارآفرینی را ارتقا و توسعه توانمندی اقتصادی و اجتماعی از طریق نوآوری و تغییرات هدفمند، نظاممند و پایدار برای خلق منابع جدید ثروت تعریف کرد و تاکید کرد که کارآفرینی فقط در راه اندازی یک کسب و کار استارت آپی تعریف نمیشود و این فقط یک نوع از کارآفرینی است. گلزاده به دانشجویان دانششگاه باهنر توصیه کرد که کارآفرینی را در شخصیتشان جستجو کنند چراکه کارآفرینی یک نوآوری است که میتواند فرد را سعادتمند و خوشحال کند.
فرشید گلزاده بحران کارآمدی را بزرگترین مشکل حال حاضر ایران دانست که موجب بحرانهای متعدد میشود و دلایل این ناکارآمدی را برشمرد. اولین دلیلی که گلزاده برای این بحران مطرح کرد « تله موفقیت مدیران نسل اول انقلاب » است که طبق گفتهی گلزاده یا بر حسب اتفاق و یا برحسب زیرساختهای آمادهای که وجود داشته است به موفقیتهای دست یافتند ولی در طول سالیان از تغییر خودشان غافل شدند و با همان نگرش 30 سال گذشته مدیریت میکنند. گلزاده « فساد ، لابیگری و منفعت طلبی» را که موجب اندک سالاری در جامعه شده است را مکمل ناکارآمدی مدیران نسل اول انقلاب دانست و گفت : یک حلقه بسته مدیریتی فارغ از جناح بندی سیاسی در کشور شکل گرفته است که این حلقه هیچ اعتمادی به اعضای خارج از این حلقه ندارد.
دومین دسته از علتهایی که گلزاده در این دسته بندی تبیین کرد « انکار مشکلات و به تعویق انداختن تصمیمات سخت» بود و توضیح داد : برای مثال وقتی در اوایل تیر امسال زمزمه تحریمها شروع شد ، اتفاقی که در کشور افتاد این بود بجایی که به مردم بگوییم شرایط رو به سختی است و باید مراقب باشیم، به مردم گفتیم هیچ مشکلی وجود ندارد و هرکس ارز میخواهد بگیرد و قیمتش را هم 4200 تومان گذاشتیم و منابع کشور را بر باد دادیم فقط بخاطر مدیری که مشکلات را انکار میکند. گلزاده همچنین برای به تعویق انداختن تصمیمات سخت مثال زد: در ماجرای یارانه حاملهای انرژی ، آیا فکر میکنید دولت یارانه حاملهای انرزی را برای 80 میلیون نفر میدهد؟ خیر دولت این یارانه را برای 270 میلیون نفر تامین میکند چراکه ما سوخت افغانستان و پاکستان را هم تامین میکنیم چون میترسیم تصمیم جدی برای قاچاق سوخت بگیریم. یعنی ما جسارت تصمیمگیری در مدیران را از دست دادیم و فقط این تصمیم را به تعویق میاندازیم. در مورد هدفمندی یارانهها هم همینطور، هیچکس جسارتش را ندارد که بگوید اشتباه کردیم و خیلی از تصمیمات اشتباه دیگری که گرفتیم و یا انکارش میکنیم و یا تصمیمگیری دربارهاش را به تعویق میاندازیم. گلزاده کرمانی مشورت پذیر و نقد پذیر نبودن مدیران را هم دردسری خواند که در شرایط کنونی بحران ساز میکند. گلزاده گفت: در این شرایط فرض کنید قیمت چای یا گوجه فرنگی افزایش پیدا میکند آنوقت بلافاصله پشت درهای بسته تصمیم میگیرند و دستور میدهند که صادرات ممنوع ؛ در صورتی که باید با تولید کنندگان و صادرکنندگان صحبت کرد، گناه صادرکنندهای که بستر شغلش را به سختی فراهم کرده چیست؟
« بحرانهای بانکی و ارزی ، حاملهای انرژی، هدفمند کردن یارانهها ، صندوقهای بازنشستگی و حاملهای انرژی و بالاگرفتن منازعات بین المللی و سیاسی و رسانهای وعدم مصونیت مدیران از بی حرمتی و تخریب» سومین دسته از دلایل بحران ناکارآمدی است که به گفته فرشید گلزاده بزرگترین مشکل حال حاضر ایران است.
مدیرعامل سابق فروشگاههای زنجیرهای رفاه چهارمین دسته دلایلش را « کاهش سرمایه اجتماعی ، خستگی مردم ، مهاجرت نخبگان و منازعات اجتماعی » مطرح کرد و گفت: مردم بی اعتمادند و این دلیلی است که رفتاری مغایر با خواسته دولت انجام میدهند، گلزاده به دانشجویان گفت مهاجرت نخبگان بد نیست و اگرگوشه دهنتان مهاجرت تحصیلی است خیلی هم خوب است اما بعد از درس خواندن و دیدن دنیا باید برگردید چراکه این کشور نیازمند ساخته شدن است.
« بحران کمآبی و بحرانهای محیط زیستی » آخرین دسته از بحرانهایی است که به عقیده فرشید گلزاده بیشترین حد از بحران در تاریخ ایران است و شاید کمترین کشوری چنین بحرانهایی را گذرانده باشد و این بحرانها با یک سیکل معیوب یکدیگر را تشدید میکنند. گلزاده پس از برشماری بحرانهای پیش رو گفت راه حل تمام این بحرانها این نیست که از کشور فرار کرد، براندازی کرد و یا اینکه فکر کنیم هیچوقت این بحرانها حل نمیشوند. راهکار برون رفت از بحرانها وجود یک قهرمان که بگوید راه حل تمام مشکلات را در دارد، نیست. مشکل ما ذهنهای ماست، ما در ایران به طور فرهنگی و تاریخی به دنبال قهرمان و پهلوان میگردیم.
گلزاده ادامه داد : راه حل این است که دولت و حاکمیت مثل یک پدر با فرزندانش صحبت کند و بگوید با بحران مالی مواجه شده است و دیگر نمیتوانیم در این بحران مثل سابق زندگی کنیم. اولین راهکار این است که تمام خانواده بپذیرند که وارد ریاضت اقتصادی شوند. در انتخابات ریاست جمهوری 1400 باید به کسی رای داد که بگوید قرار است چند سال سخت را باهم بگذرانیم. در تمامی انتخاباتهای از اول انقلاب تمامی کاندیدا گفتند 6 ماهه مشکلات را حل خواهند کرد ولی در انتخابات آینده اگر کسی این حرف را بزند یا دروغگو است یا شیاد و یا نادان.
گلزاده پذیرش شرایط سخت و آماده شدن برای ریاضت اقتصادی را لازمهی برون رفت از بحران دانست و همچنین « بازگشت نخبگان و تربیت مدیران آینده» ، « گفتوگو و تفاهم ملی بر روی موضوعات اساسی و منافع ملی» و « اگاه سازی و مقابله با گسترش پوپولیسم و عوامفریبی» را راهکارهای ضروری برای حل شرایط کنونی قلمداد کرد.
گلزاده در قالب یک توصیه به دانشجویان گفت: باید از همین امروز گامی به سمت تلاش بیشتر یا آگاهی بیشتر بردارید تا بتوانیم کشور را از شرایط کنونی خارج کنیم. فرشید گلزاده در پایان سخنانش در بین دانشجویان گفت به آینده کشور امیدوارم و به برخی سوالات دانشجویان پاسخ داد و به سخنانشان را گوش داد.