آمازون ۳۰ ساله شد

در تابستان ۱۹۹۴ «یوزنت» که سیستم اولیه‌‌‌ای برای مجامع اینترنتی بود، یک آگهی شغلی برای مهندس نرم‌‌‌افزار گذاشت. متقاضیان واجد شرایط باید دارای توانایی طراحی سیستم‌های پیچیده «در حدود یک‌سوم اوقاتی که از نظر اکثر افراد توانمند امکان‌‌‌پذیر است» می‌‌‌بودند. رزومه‌‌‌ها برای جف بزوس، در استارت‌آپی به نام «کادابرا» واقع در سیاتل فرستاده می‌‌‌شد. نام کادابرا باقی نماند، اما هدف جاه‌‌‌طلبانه‌‌‌اش با نام آمازون، چرا. ۵ ژوئیه امسال، شرکت آمازون که دنیای خرید اینترنتی را متحول کرد، ۳۰ ساله شد. طبق ارزیابی بانک جی‌‌‌پی‌‌‌مورگان چیس، وب‌سایت آمازون امسال در آمریکا ۵۵۴ میلیارد دلار فروش خواهد داشت و سهم ۴۲ درصدی تجارت الکترونیک در آمریکا را به خود اختصاص می‌دهد. این رقم برای والمارت که نزدیک‌‌‌ترین رقیب آمازون محسوب می‌شود، ۶‌درصد است.
آمازون پیشتازی در خرده‌‌‌فروشی را هیچ‌گاه متوقف نکرد. ابتدا کتابخوان الکترونیک «کیندل» را اختراع کرد و بعد دستیار هوشمند «الکسا» و بالاخره سرویس ابری «آمازون وب». همچنین «پرایم ویدئو»‌‌‌ آمازون، چهارمین سرویس استریم ویدئو در آمریکاست. کسب‌و‌کار تبلیغات جدید و پرسود این شرکت هم بعد از آلفابت و متا، سومین نوع خود در دنیا محسوب می‌شود. یکی از شرکت‌های تابعه آمازون به نام «زوکس» در حال ساخت ماشین‌‌‌های خودران است. یک پروژه چالشی دیگر، «کویپر» است که ماهواره‌‌‌های ارتباطی را در مدارهای نزدیک به زمین توسعه می‌دهد. در روز ۲۶ ژوئن، آمازون هدیه تولد زودهنگامی گرفت و ارزش بازارش برای اولین بار از ۲ تریلیون دلار گذر کرد. با همه اینها، سی‌‌‌امین سالگرد تولد آمازون، صرفا موقعیتی برای جشن گرفتن دستاوردهای این شرکت نیست، بلکه باید نگاه به جلو هم داشت. سوال بزرگی که همزمان با ورود این شرکت به دهه چهارم فعالیتش مطرح می‌شود این است که چگونه باید از پس گسترش روزافزونش برآید.
به گفته یکی از مدیران سابق، واحدهای کسب و کار آمازون «تقریبا مستقل» از هم فعالیت می‌کنند. اما به نظر می‌رسد چهارمین دهه آمازون، عصر یکپارچگی باشد. این شرکت به اندازه‌‌‌ای رشد کرده که هر سرمایه‌گذاری کوچک جدیدش، بسیار پرهزینه و پرریسک است. اندی جیسی، رئیس سابق آمازون وب سرویس که آقای بزوس در سال ۲۰۲۱ او را به عنوان جانشین خودش مدیرعامل آمازون کرد، ظاهرا می‌‌‌خواهد با ایجاد پیوند نزدیک‌‌‌تر بین کسب‌و‌کارهای آمازون، ارزش ایجاد کند. بزوس که حالا ۹‌درصد سهام دارد و نقش مهمی در استراتژی دارد، ظاهرا موافق است. این تحول، آمازون را بیشتر به اپل و مایکروسافت، دو غول رقیب قدیمی که به ترتیب، همه تلاششان را برای تسلط جهانی بر ابزارهای مصرفی و نرم‌‌‌افزارهای تجاری گذاشته‌‌‌اند، شبیه می‌کند.
یکی از راهکارهای آقای جیسی، خرده‌‌‌فروشی و تبلیغات است. جریان اصلی در هر دو این کسب‌و‌کارها سرویس اشتراک «پرایم» آمازون است که ۳۰۰ میلیون عضو در سراسر دنیا دارد و امکان ارسال رایگان برای خریداران و دسترسی به پرایم ویدئو را فراهم می‌کند. اعضای پرایم دو برابر بیشتر از افرادی که عضو نیستند در وب‌سایت‌‌‌های آمازون حضور دارند و تعداد دفعات بیشتری لاگین می‌‌‌شوند. آمازون هم از رفتار خرید آنها اطلاعات بیشتری دارد که باعث می‌شود تبلیغات را با دقت بیشتری هدف قرار دهد.
ارزش تبلیغات
آگهی‌‌‌دهنده‌‌‌ها با رضایت بیشتری برای این سرویس هزینه می‌کنند: تحلیلگران ارزیابی می‌کنند که کسب‌و‌کار تبلیغات آمازون از حاشیه سود عملیاتی حدود ۴۰‌درصد بهره می‌‌‌برد که بیشتر از عملیات ابری شرکت است. بیشتر این تبلیغات که عامل چهار‌پنجم فروش تبلیغاتی شرکت هستند، در میان نتایج جست‌‌‌وجو در اپلیکیشن آمازون یا کنار اطلاعات در مورد محصولات می‌‌‌آیند.‌ درصد قابل‌توجهی هم در وب‌سایت‌‌‌های شخص سوم نمایش داده می‌شود؛ به‌‌‌ویژه پرایم ویدئو. در ماه ژانویه، آمازون نمایش تبلیغات بازرگانی برای بازدیدکنندگان این سرویس در آمریکا، بریتانیا، کانادا و آلمان را شروع کرد. جی‌‌‌پی‌‌‌مورگان ارزیابی کرده که آگهی‌‌‌های ویدئویی، امسال به تنهایی فروش تبلیغاتی آمازون را حدود ۶‌درصد افزایش می‌دهند و ۳ میلیارد دلار به درآمد ناخالص شرکت می‌‌‌افزایند.
آمازون برای اینکه تعداد بیشتری از اعضای پرایم را به بینندگان واقعی تبلیغات تبدیل کند، در حال هزینه کردن برای محتواست. این شرکت اخیرا قراردادی با «مستربیست» سوپراستار یوتیوب، امضا کرده که شایعات می‌‌‌گویند مبلغ این قرارداد ۱۰۰ میلیون دلار بوده است. همچنین آمازون در تلاش است قراردادی امضا کند که طبق آن سالی ۲ میلیارد دلار برای حق پخش مسابقات بسکتبال ملی در پرایم ویدئو بپردازد و می‌‌‌خواهد سالی یک میلیارد دلار هم برای پخش استریم برخی مسابقات لیگ ملی فوتبال آمریکا هزینه کند.
آمازون معتقد است این هزینه‌‌‌های هنگفت ارزشش را دارد. مایک مورتون از شرکت پژوهشی «مافت»، اشاره می‌کند تبلیغاتی که در طول رویدادهای ورزشی پخش می‌‌‌شوند، پردرآمدترین هستند. و در نهایت، مهم‌ترین رشته‌‌‌ای که دو کسب‌و‌کار اصلی آمازون، یعنی خرده‌‌‌فروشی و تبلیغات را به هم پیوند می‌دهد، هوش مصنوعی مولد است. آمازون در این زمینه با رقبای بزرگی سروکار دارد. اگر این شرکت می‌‌‌خواهد از بحران میانسالی اجتناب کند، مجبور است نشان دهد که ابزارهای بهتری در اختیار دارد.