قعرنشینی کرمان در مشارکت زنان

نرخ مشارکت یکی از شاخص‌های کلیدی بازار کار است که نشان می‌دهد چند درصد از جمعیت در سن کار، به صورت فعال در بازار کار حضور دارند. این نرخ هم به صورت کلی و هم به تفکیک جنسیت افراد ارائه می‌شود. آخرین داده‌های منتشر شده از مرکز آمار نشان می‌دهد که از میان کل استان‌های کشور، نرخ مشارکت زنان در بازار کار استان زنجان بالاتر از سایر استان‌ها است. در رتبه دوم نیز استان خراسان شمالی و در رتبه سوم استان اردبیل قرار گرفته است.
با این که نرخ مشارکت زنان در بازار کار در این 3 استان با اختلاف بالاتر از میانگین کشوری است اما همچنان زیر 30 درصد باقی مانده است. در سوی دیگر این طیف‌، دو استان کهگیلویه و بویراحمد و مرکزی قرار گرفته که در آن کمتر از 10 درصد از زنان در سن کار، به صورت فعال در بازار کار مشارکت دارند.
این وضعیت مربوط به پاییز امسال است. مقایسه این داده‌ها با آمارهای پاییز سال قبل نشان می‌دهد که نرخ مشارکت زنان در استان اردبیل از پاییز سال گذشته تا پاییز سال جاری بیش از 3 واحد درصد افزایش یافته است. این افزایش برای هرمزگان شدیدتر بوده و به 4 واحد درصد می‌رسد. در مقابل، این شاخص در 9 استان کاهشی شده که یکی از آن‌ها نیز استان زنجان است.
یکی از شاخص‌های اقتصادی که پویایی بازار کار را نشان می‌دهد، نرخ مشارکت است. این شاخص بیان می‌کند که چند درصد از جمعیت در سن کار (15 ساله و بالاتر) به صورت فعال در بازار کار حضور دارند. منظور از حضور فعال این است که افراد یا شاغل باشند و یا بیکارانی باشند که مایل به کار یا در جستجوی شغل هستند. بنابراین افرادی که بیکاراند و تمایلی به کار کردن ندارند یا از یافتن شغل ناامید شده‌اند در زمره جمعیت فعال قرار نمی‌گیرند.
بررسی داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که در کل کشور و در پاییز سال جاری، 14.4 درصد از زنان در سن اشتغال به صورت فعال در بازار کار حضور دارند. یعنی نرخ مشارکت زنان در کل کشور 14.4 درصد است. این در حالی است که نرخ مشارکت مردان به بیش از 68 درصد می‌رسد.
این رقم مربوط به میانگین کل کشور است و اگر به هر استان به صورت مجزا رجوع شود نتایج متفاوتی به دست می‌آید. نرخ مشارکت زنان در پاییز 1402 تنها در 3 استان بالای 20 درصد بوده است. در رتبه اول، استان زنجان قرار گرفته که در آن نرخ مشارکت زنان 24.2 درصد برآورد شده است. به عبارت دیگر، در این استان در پاییز امسال از هر 100 زن در سن اشتغال، 24 زن شاغل یا بیکار بوده است. استان زنجان از نظر سایر شاخص‌های اقتصادی مثل تورم هم وضعیت بهتری نسبت به سایر استان‌ها دارد. نرخ تورم ماهانه این استان در دی ماه سال جاری یکی از کمترین نرخ‌ها در میان سایر استان‌ها بود.
استان خراسان شمالی با ثبت نرخ 21.5 درصدی رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. استان اردبیل نیز با نرخ مشارکت 21.1 درصدی برای زنان در جایگاه سوم ایستاده است. بعد از این استان‌ها، نرخ مشارکت زنان در سایر استان‌ها کمتر از 19 درصد است.
در سوی دیگر این طیف، استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و مرکزی قرار دارند که نرخ مشارکت زنان در آن‌ها به کمتر از 10 درصد رسیده است. این نرخ در این استان‌ها به ترتیب برابر با 7.2 و 7.8 درصد است. به بیان دیگر، در استان کهگیلویه و بویراحمد از هر 100 زن در سن اشتغال تنها 7 زن شاغل یا بیکار هستند و 93 زن مشارکتی در بازار کار ندارند.
تغییرات نرخ مشارکت زنان در پاییز 1402 نسبت به پاییز 1401
ارقامی که اکنون در دسترس است تصویر نرخ مشارکت زنان در پاییز سال جاری را نشان می‌دهد. این ارقام نسبت به پاییز سال گذشته دستخوش تغییراتی شده‌اند. علاوه بر استان‌هایی که به آن‌ها اشاره شد، استان‌های دیگری وجود دارند که نرخ مشارکت زنان در آن‌ها تغییرات قابل توجهی ثبت کرده است. برای مثال، نرخ مشارکت زنان در هرمزگان طی پاییز امسال 16.7 درصد شناسایی شده است. این شاخص در استان هرمزگان از پاییز سال گذشته تا پاییز امسال 4 واحد درصد افزایش یافته که نسبت به تغییرات در سایر استان‌ها بالاتر بوده است.
دومین استانی که نرخ مشارکت زنان در آن طی یک سال مذکور بالاتر رفته، خراسان شمالی است که با افزایش 3.6 درصدی مواجه بوده است. به طور کلی، نرخ مشارکت زنان در 22 استان نسبت به پاییز سال گذشته افزایش یافته است.
البته در نقطه مقابل این تغییرات، 9 استان ایستاده‌اند که نرخ مشارکت زنان در آن‌ها با کاهش مواجه شده است. شدیدترین کاهش به ثبت رسیده نیز 1.2 واحد درصد بوده که در استان‌های همدان و سیستان و بلوچستان دیده شده است. نرخ مشارکت زنان در این استان‌ها پس از اعمال این کاهش به ترتیب به 16.3 درصد و 15.6 درصد رسیده است.
در این دو استان از هر 100 زن در سن اشتغال، کمتر از 17 زن به صورت شاغل یا بیکار در بازار کار مشارکت دارند.