بر اساس گزارش «شورای جهانی طلا» در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، تقاضای جهانی طلا با رشد ۳ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل، به ۱۲۴۹ تن رسید، اما ارزش دلاری آن به دلیل افزایش قیمت‌ها ۴۵ درصد رشد کرد و ارزش کل تقاضای طلا به رکورد ۱۳۲میلیارد دلار رسید...
در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، تقاضای جهانی طلا با رشد ۳درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل، به ۱۲۴۹تن رسید، اما ارزش دلاری آن به دلیل افزایش قیمت‌ها ۴۵درصد رشد کرد و ارزش کل تقاضای طلا به رکورد ۱۳۲میلیارد دلار رسید. عامل اصلی این رشد، افزایش سرمایه‌گذاری در صندوق‌های قابل معامله (ETF) و خریدهای خرد بود، در حالی‌که بانک‌های مرکزی نیز نقش مهمی ایفا کردند. در مقابل، تقاضای وزنی برای جواهرات کاهش یافت و به سطح دوران کرونا نزدیک شد، هرچند ارزش دلاری آن بالا ماند. بخش سرمایه‌گذاری، موتور اصلی رشد تقاضا بود. افزایش تنش‌های ژئوپلیتیک و ابهامات اقتصادی نیز موجب شد سرمایه‌گذاران خرد و نهادی به طلا پناه ببرند. به طور کلی، چهار عامل تاثیر‌گذار در تقاضای طلا وجود دارد؛ تقاضا برای جواهرات، تقاضای صنعتی، تقاضای سرمایه‌گذاری و تقاضای بانک‌های مرکزی. در این میان تقاضای سرمایه‌گذاری یکی از اصلی‌ترین محرک‌های بازار جهانی طلا، طی ماه‌های گذشته بوده است. «شورای جهانی طلا» در گزارشی تفصیلی به هریک از عوامل یادشده پرداخته و تحولات تقاضا در این بخش‌ها را بررسی کرده است. همچنین در پایان به بررسی عرضه طلا در سطح بین‌المللی پرداخته شده است. جواهرات و زیورآلات در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، تقاضا برای جواهرات طلا در جهان به دلیل رسیدن قیمت طلا به رکوردهای تاریخی، کاهش چشم‌گیری یافت و به پایین‌ترین سطح خود از دوران همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰رسید. حجم این تقاضا با افتی قابل‌توجه به ۳۴۱تن رسید که ۳۰درصد کمتر از میانگین پنج‌ساله اخیر است. با این حال، ارزش دلاری خرید جواهرات طلا به ۳۶میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل ۲۱درصد رشد داشت؛ این شکاف میان کاهش حجم و افزایش ارزش، به ویژه در بازارهایی مانند چین و هند، بسیار برجسته بود. در چین، تقاضای وزنی برای جواهرات طلا با ۲۰درصد کاهش به ۶۹تن رسید که ضعیف‌ترین عملکرد از زمان شیوع کرونا تاکنون است. این افت تحت‌تاثیر افزایش شدید قیمت‌های داخلی، کاهش اعتماد مصرف‌کننده، نرخ بالای پس‌انداز خانوارها، نگرانی‌های اقتصادی و تنش‌های تجاری با آمریکا قرار داشت. کاهش تعداد فروشگاه‌های خُرده‌فروشی نیز به افت بیشتر تقاضا دامن زد. با این حال، انتظار می‌رود از فصل سوم و همزمان با تسهیلات مالی دولت چین و فصلی‌شدن تقاضا، بهبودی تدریجی ایجاد شود. در هند نیز، مصرف جواهرات طلایی با افت ۱۷درصدی به ۸۹تن رسید، زیرا قیمت طلا برای نخستین بار از مرز نمادین ۱۰۰هزار روپیه در هر ۱۰گرم عبور کرد. با این حال، ارزش دلاری معاملات ۱۷درصد افزایش یافت. در این مدت، بخش عمده کاهش تقاضا مربوط به بازار مصرف عمومی بود، درحالی‌که مصرف‌کنندگان ثروتمند تغییر چندانی در رفتار خود نداشتند. بازار به سمت مصنوعات سبک‌تر، طلای ۱۸عیار و حتی نقره آب‌کاری‌شده با طلا حرکت کرده و استاندارد جدیدی برای نشان‌گذاری طلای ۹عیار نیز تصویب شده است. در ترکیه تقاضا برای جواهرات ۶درصد کاهش یافت، ولی ارزش تقاضای آن ۳۲درصد رشد داشت. در خاورمیانه نیز روند مشابهی مشاهده شد؛ به‌جز ایران که تقاضا به عنوان جایگزینی برای سرمایه‌گذاری، ۱۲درصد افزایش یافت. در آمریکا، تقاضا برای جواهرات طلا ۷درصد کاهش داشت اما ارزش آن ۳۰درصد افزایش یافت. افت قیمت الماس‌های آزمایشگاهی به تعدیل اثرات قیمت طلا کمک کرد. در اروپا نیز حجم مصرف با کاهش ۴درصدی برای نهمین فصل متوالی روبه‌رو شد، ولی ارزش خریدها ۳۵درصد رشد داشت. قیمت بالا همچنان عامل اصلی محدودیت تقاضاست. بازارهای جنوب شرق آسیا نیز از روند جهانی، کاهش حجم تقاضا در برابر افزایش ارزش، پیروی کردند. سرمایه‌گذاری ایرانی طلا در سقف ۶سال اخیر در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، سرمایه‌گذاری در طلا به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۲۰رسید و روند افزایشی سه‌ساله خود را ادامه داد. تقاضای جهانی برای سرمایه‌گذاری در طلا در سه‌ماهه دوم ۲۰۲۵با رشد ۷۸درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به اوج تازه‌ای رسید. این رشد، عمدتا ناشی از ورود سرمایه سنگین به صندوق‌های قابل معامله مبتنی بر طلا (ETFs) و افزایش تقاضا برای شمش و سکه بود؛ به‌ویژه در بازارهایی چون چین و اروپا. در سه‌ماهه دوم، عواملی همچون نوسانات سیاست تجاری آمریکا، ضعف نسبی دلار، تشدید تنش‌های ژئوپولیتیک، نگرانی از تورم و رکوردزنی قیمت طلا، فضای مساعدی برای تقویت سرمایه‌گذاری در طلا فراهم کردند. با وجود بهبود بازارهای سهام و استحکام بازار کار آمریکا، تقاضا برای طلا به‌عنوان پناهگاه امن و ابزار پوشش ریسک همچنان قوی باقی ماند. در این مدت، صندوق‌های طلای قابل معامله(ETF) شاهد افزایش ۱۷۰تنی دارایی بودند. مجموع ورود سرمایه به این صندوق‌ها، در نیمه اول سال به ۳۹۷تن رسید که قوی‌ترین عملکرد نیم‌سال اول از زمان رکورد ۷۳۴تنی در سال ۲۰۲۰بود. آمریکا با جذب ۷۳تن، چین با ۶۱تن و اروپا (با سهم اصلی سوئیس و بریتانیا) بازیگران اصلی این بازار بودند. همچنین، سرمایه‌گذاری غیرمستقیم ژاپنی‌ها از طریق صندوق‌های مشترک نیز قابل‌توجه بود. تقاضا برای شمش و سکه نیز در سطح جهان به ۳۰۷تن رسید که ۱۱درصد بالاتر از سال قبل بود. چین با خرید ۱۱۵تن در سه‌ماهه دوم و مجموع ۲۳۹تن در نیمه اول، رکورد جدیدی ثبت کرد. چهار عامل اصلی این رشد عبارت بودند از نگرانی‌های اقتصادی، رشد قیمت طلا، کمبود گزینه‌های سرمایه‌گذاری جایگزین و سیگنال‌های مثبتی که از سوی بانک مرکزی چین صادر شد. در هند، تقاضای شمش و سکه با رشد ۷درصدی به ۴۶تن رسید و این هشتمین فصل متوالی رشد بود. خرید آنلاین و از طریق پلتفرم‌های رسمی نیز رشد محسوسی داشت. پایداری رشد اقتصادی، تقاضای روستایی قوی و احتمال ادامه تنش‌های ژئوپولیتیک، چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در طلا را در هند مثبت نگه داشته است. در ترکیه، سرمایه‌گذاری طلا با کاهش شدید مواجه شد و به ۱۵تن رسید. علت اصلی، بازگشت تمرکز سرمایه‌گذاران به حساب‌های پس‌انداز با سود بالا و کاهش حباب قیمتی بود. در مقابل، سرمایه‌گذاری در ایران به بیش از ۱۳تن رسید که بالاترین رقم در شش سال اخیر است. تورم بالا، کاهش ارزش ریال و جنگ تحمیلی 12 روزه با اسرائیل از عوامل موثر بودند. در امارات نیز به‌دلیل نگرانی‌های منطقه‌ای، تقاضا رشد کرد. در آمریکا، سرمایه‌گذاری در طلا افت شدیدی داشت؛ تنها ۹تن شمش و سکه خریداری شد که کمترین مقدار از اواخر ۲۰۱۹است. ارزش دلاری سرمایه‌گذاری نیز ۳۵درصد کاهش یافت. افزایش فروش برای کسب سود و تاثیر منفی تعرفه‌ها بر واردات طلا از دلایل اصلی این کاهش بودند. برخلاف آمریکا، در اروپا تقاضا دو برابر شد و به ۲۸تن رسید. آلمان در خط مقدم بود و تقاضای تازه برای اقلام سبک‌تر، علی‌رغم وجود فروش سودی، غالب شد. در اروپای شرقی، بی‌ثباتی سیاسی و نگرانی از تورم انگیزه خرید طلا را افزایش داد. در اغلب کشورهای جنوب شرق آسیا نیز رشد تقاضا برای طلا چشم‌گیر بود و در بسیاری موارد، ارزش دلاری سرمایه‌گذاری تقریبا دو برابر شد. خرید بانک‌های مرکزی در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، بانک‌های مرکزی جهان همچنان به خرید طلا ادامه دادند، اگرچه میزان خرید نسبت به فصل قبل کاهش یافت. تقاضای خالص برای طلا از سوی بانک‌های مرکزی در این دوره به ۱۶۶تن رسید که نسبت به فصل قبل ۳۳درصد کاهش داشت. این پایین‌ترین سطح تقاضای فصلی از سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۲تاکنون است، اما همچنان ۴۱بالاتر از میانگین سال‌های ۲۰۱۰تا ۲۰۲۱بوده و نشان‌دهنده تداوم رویکرد استراتژیک بانک‌ها به ذخیره‌سازی طلاست. در این میان، بانک مرکزی لهستان همچنان بزرگ‌ترین خریدار طلا بود و ۱۹تن دیگر به ذخایر خود افزود. پس از آن، صندوق نفت آذربایجان ۱۶تن، بانک مرکزی قزاقستان ۱۶تن، بانک مرکزی ترکیه ۱۱تن و بانک مرکزی چین نیز ۶تن طلا خریدند. بانک‌های مرکزی جمهوری چک، قرقیزستان، قطر، کامبوج، غنا، فیلیپین، صربستان و اردن نیز بین ۱تا ۶تن طلا به ذخایر خود افزودند. در مقابل، سنگاپور، ازبکستان و آلمان طلا فروختند. همچنین تخمین زده می‌شود ۹۰تن از تقاضای کلی فصلی، مربوط به خریدهای اعلام‌نشده بانک‌های مرکزی باشد، که همچنان بالا اما کاهشی است. با وجود قیمت بالای طلا، بانک‌های مرکزی همچنان آن را به عنوان دارایی امن، متنوع‌ساز و ذخیره ارزش نگه می‌دارند. طبق نظرسنجی جدید شورای جهانی طلا، ۹۵درصد از بانک‌های مرکزی معتقدند ذخایر طلای جهانی در سال آینده افزایش می‌یابد و ۴۳انتظار دارند ذخایر خودشان نیز افزایش یابد. تقاضای صنعتی فلز زرد در بخش کاربردهای صنعتی و فناوری، مصرف طلا با کاهش ۲درصدی سالانه به ۷۹تن رسید. بیشترین مصرف طلا در صنایع الکترونیک است که در این فصل ۲درصد کاهش یافت و به ۶۶تن رسید. کاهش ناشی از قیمت بالای طلا و ادامه نااطمینانی مربوط به تعرفه‌های تجاری بین آمریکا و چین بود. تولیدکنندگان آسیای شرقی به دلیل احتمال تعرفه‌های جدید، سفارشات خود را جلو انداختند و در عین حال زنجیره تامین خود را نیز تغییر دادند. هرچند تقاضای طلا برای تراشه‌های حافظه و سرورهای مبتنی بر هوش مصنوعی قوی باقی ماند و تولیدکنندگان برای پاسخگویی به بازار آمریکا شتاب گرفتند. در مجموع، تقاضای صنعتی طلا در این فصل تحت فشار قیمت بالا و شرایط اقتصادی قرار گرفت، اما بخش‌هایی مانند هوش مصنوعی و کاربردهای پیشرفته همچنان محرک رشد تقاضای فلز زرد در آینده خواهند بود. عرضه طلا در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵، عرضه جهانی طلا با رشد ۳درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ۱۲۴۹تن رسید که یک رکورد جدید برای این فصل به شمار می‌رود. این رشد عمدتا ناشی از افزایش تولید معادن و بازیافت طلا بود؛ تولید معادن با افزایش ۱درصدی به ۹۰۹تن رسید و بازیافت طلا نیز با رشد ۴درصدی به ۳۴۷تن افزایش یافت. تولید معادن در نیمه اول سال تقریبا ثابت بود و به ۱۷۴۲تن رسید که اندکی کمتر از رکورد تاریخی سال ۲۰۱۸است. برزیل و غنا هر کدام با رشد ۱۳درصدی، بیشترین افزایش را در این بخش تجربه کردند که دلیل آن بهره‌برداری کامل از پروژه‌های جدید در این کشورهاست. ازبکستان و کانادا نیز به ترتیب با افزایش ۸و ۶درصدی، در این روند نقش داشتند. در مقابل، کشورهایی مانند اندونزی، مالی، مکزیک و بورکینافاسو با کاهش تولید مواجه شدند که عمدتا ناشی از عوامل زمین‌شناسی، تعطیلی موقت معادن یا مشکلات حقوقی و قراردادی بود. به گزارش دنیای اقتصاد،در مدت یادشده، هزینه نگهداری و تولید هر اونس طلا به رکورد ۱۵۳۶دلار رسید که ۱۱درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل است. این افزایش تحت‌تاثیر هزینه‌های سرمایه‌ای، چالش‌های عملیاتی و پرداخت‌های بیشتر بابت حقوق دولتی رخ داده است.
