روزهای پایانی اسفند و آغاز فروردین جزو ایام پیک سفرهای نوروزی محسوب میشوند. در این دوره زمانی آمار تصادفات هر ساله نسبت به سایر ایام و روزهای دیگر سال افزایش می‌‌‌یابد. با این حال آمارها در نوروز ۱۴۰۲ حکایت از آن دارد که ما با رشد دو برابری تلفات جائه ای در ایام پیک سفر نسبت به سال گذشته مواجه بوده‌‌‌ایم...
در این دوره روزانه به‌طور متوسط ۱۱۰نفر در جاده‌‌‌ها جان خود را بر اثر تصادف از دست داده‌‌‌اند، در حالی که این عدد در نوروز ۱۴۰۱، تقریبا ۵۵نفر بود. این آمار پیام معناداری دارد که باید مورد توجه سیاستگذار قرار گیرد. درباره چرایی علت این تصادفات و آمار بالای کشتهشدگان آن می‌توان دو دسته دلیل آورد. دسته اول دلایلی هستند که گرچه به ظاهر درست می‌‌‌آیند اما در نهایت نمی‌توانند این پدیده را به شکل صحیح توجیه کنند. به عنوان مثال برخی رشد سفرهای نوروزی را عاملی می‌‌‌دانند که به رشد تصادفات منجر شده است. آنها عنوان می‌کنند، زمانی که تعداد بیشتری از شهروندان سفر کنند، به همان میزان نیز حوادث جادهای افزایش می‌‌‌یابد. علاوه بر این استدلال به ظاهر درست، موضوع دیگری نیز باعث می‌شود نتوانیم تحلیل مناسبی از وضعیت جاده‌‌‌ها و دلایل تصادفات داشته باشیم. این موضوع به تجمیع تعداد کشتهشدگان در تعطیلات نوروز و گرفتن میانگین از آنها برمیگردد. در این حالت بدون در نظر گرفتن آمارهای بالای ایام پیک سفر، جمع آمار ۱۶روز محاسبه شده و به این ترتیب عدد هر روز را اعلام می‌کنند. در این وضعیت با اعلام ۸۷۱کشته در تصادفات جادهای نوروز، سهم هر روز نزدیک به ۵۵نفر است. در حالی که در ایام پیک این عدد دو برابر بوده است. به این ترتیب با قرار گرفتن عدد کشتهشدگان این دوره با روزهایی که تردد مسافران کمتر بوده، آمار این روزها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. انعکاس سقوط سرمایه‌گذاری دهه ۹۰در نوروز ۱۴۰۲ بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد ما با واقعیت پنهان یا «مقصران ناملموس» چرایی بالا رفتن دو برابری آمار کشتهشدگان مواجهیم. این واقعیت به کاهش میزان «سرمایه‌گذاری واقعی» در جاده‌‌‌ها برای سرویس و نگهداری برمیگردد که از بی‌پولی دولت نشات می‌گیرد. همچنین چهار سال ممنوعیت واردات و گرانی و بی‌‌‌کیفیتی خودروی داخلی و پایین آمدن توانایی خانوارهای ایرانی برای تعمیر و نگهداری خودروهایشان دیگر واقعیت‌‌‌های پنهانی هستند که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته‌‌‌اند. با چنین گزاره‌‌‌هایی می‌توان نتیجه گرفت که ماجرای سقوط سرمایه‌گذاری و صعود استهلاک سرمایه در اقتصاد ایران طی دهه ۹۰در نوروز ۱۴۰۲منعکس شده است. فرسودگی یک‌چهارم خودروهای ایران « در مهر ۱۴۰۱گزارش مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس از فرسودگی یک‌چهارم خودروهای کشور خبر داده که عددی معادل ۱۰میلیون و ۵۰۰وسیله نقلیه می‌شود. دلایل چنین وضعیتی بر اساس این گزارش به دو عامل برمیگردد که شامل معافیت خودروسازان از گواهی اسقاط و ممنوعیت واردات خودرو میشوند. آمارهای منتشر‌شده نشان می‌دهد در حالی که در سال ۱۳۹۳، ۳۴۰هزار خودرو اسقاط شدند، این عدد در سال ۱۳۹۶به ۲۰۰هزار کاهش یافت. در سال‌های ۹۸و ۹۹این رقم با یک افت شدید به ۷هزار عدد رسید و در سال ۱۴۰۱شاهد بودیم که ۸۵درصد مراکز اسقاط خودروها تعطیل شدند. همچنین در حالی که در سال ۱۳۹۶قرار بود ابرپروژه خودروهای سنگین اجرا شود و ۲۰۲هزار و ۵۰۰خودرو اسقاط شوند، به گفته مسوولان به واسطه تحریم‌‌‌ها این پروژه اجرایی نشد. تاثیر تورم بر نگهداری و تعمیر خودروها بسیاری از ایرانی‌‌‌ها ترجیح می‌دهند همچنان از خودروی فرسوده خود استفاده و حتی بدون انجام هزینه تعمیر و نگهداری با آن سفر کنند؛ این موضوع دلیل روشنی دارد که به قیمت بالای خودرو و هزینه تعمیر و نگهداری آن برمیگردد. در حالی که هزینه‌‌‌های زندگی در ایران با تورم، افزایش قابل‌توجهی پیدا کرده، بسیاری از خانوادهها توان پرداخت هزینه ۲۰تا ۲۵میلیونی برای تعمیر و نگهداری متعارف خودرو را ندارند. این موضوع در حالی است که برای خرید یک خودروی سواری که در سن فرسودگی یعنی ۱۵سال و حتی بالاتر از آن است، باید یک خانواده مبلغ قابل‌توجهی را هزینه کند. نگاهی به پایگاه‌‌‌های خرید خودرو نشان می‌دهد خرید یک پراید سال ۱۳۸۶، ۱۶۰میلیون تومان هزینه برمی‌‌‌دارد و حتی برای خرید یک پراید سال ۱۳۷۶نیز باید ۸۰میلیون تومان پرداخت. پژو ۲۰۶به عنوان دیگر وسیله نقلیه‌ای که مورد استقبال خانوارهای ایرانی برای سفر است نسبت به پراید قیمت بسیار بالاتری دارد، به این ترتیب که برای خرید یک پژو ۲۰۶سال ۱۳۸۶، باید ۲۵۶میلیون تومان هزینه کرد و این رقم برای پژو ۲۰۶سال ۱۳۸۰، ۱۵۰میلیون تومان می‌شود. هزینه خرید پژو ۴۰۵و سمند نیز بین دو گزینه پراید و پژو ۲۰۶قرار می‌‌‌‌‌‌گیرند. در این شرایط بسیاری از خانوادهها نه توان تعویض خودرو به یک مدل بالاتر را دارند و نه می‌توانند خودروی فعلی خود را تعمیر و نگهداری کنند، از سوی دیگر بالا رفتن هزینه‌‌‌های حمل‌ونقل و تمایل به سفر، آنها را ترغیب می‌کند تا حتی با وجود علم به فرسوده بودن خودرو سفر کنند. قابل پیش‌بینی و قابل حل به گزارش دنیای اقتصاد، همچنان که گفته شد بخش زیادی از جاده‌‌‌ها به دلیل کاهش میزان «سرمایه‌گذاری واقعی» برای سرویس و نگهداری شرایط مناسبی ندارند. در کنار آن به گفته پلیس راهنمایی و رانندگی بخشی از گزارش‌‌‌های اسقاط خودروها هم صوری است و در عمل چنین فعالیتی انجام نمی‌شود. در این شرایط قابل پیش‌بینی است که شاهد بالا رفتن تصادفات جادهای و از دست رفتن جان شهروندانی باشیم که قصد انجام یک سفر نوروزی بی‌‌‌دغدغه را داشتند. همین موضوع سبب شد مقصر ناملموس تصادفات جادهای در عید ۱۴۰۲، سکانس تلخ سفرهای نوروزی را رقم بزند.
