موزه «سیم و زر»، موزه ای منحصر به فرد در ایران که اسم هنرمندان کرمانی را زبانزد کرده است. همه چیز در آن نمودی از رنگ خورشید است و همه چیز نور دارد...
سال‌ها پیش‌تر از آنچه که ما فکر کنیم هنرمندان کرمانی نقش و نگارها بر طلا می‌کوبیدند تا از آن دست‌آفریده‌های زیبا بیافرینند، آثاری که هر کدام تبدیل به شاخص‌هایی از فرهنگ و هنر کویر و کویرنشینان شد. ابراهیم خان ظهیرالدوله حاکم کرمان در زمان فتحعلی‌شاه قاجار و در سال ۱۲۳۱ه.ق حمامی که سردر آن در کنج جنوب غربی فضای باز وسط بازار قیصریه قرار دارد، بنا کرد. در این حمام تزئینات کاشی‌کاری از نوع خشتی هفت‌رنگ کار شده‌است که در سردر حمام می‌توان آنها را مشاهده کرد. همچنین طاق حمام نیز به هنر مقرنس‌کاری مزین شده است. این حمام اکنون احیاء و به موزه ای که زیبایی این عمارت را چند برابر می کند، تبدیل شده است. با طی کردن راهرویی زاویه‌دار به موزه زر و سیم وارد می شویم که دارای یک گنبد مرکزی، ایوان‌های جانبی و در مرکز نیز حوض آب قرار گرفته‌است. این حوض آب نه تنها به زیبایی فضای داخل افزوده است، بلکه نقش پررنگی در بازتاب نور به درون فضا ایفا می‌کند. تزئینات کاربندی از عمده تزئیناتی است که در ستون‌های سنگی که سقف‌های حمام بر آنها قرار گرفته‌است، مشاهده می‌شود. حسین ودیعتی، بازاری فرهنگ‌دوستی که این روزها نامش به دلیل ساخت یک موزه خاص و منحصربه فرد در کرمان زیاد شنیده می شود، فردی است که از دوران جوانی آرزوهای بزرگی داشته و برای رسیدن به آن ها فراز و نشیب های گوناگون را پشت سر گذاشت تا بتواند موزه ای را ایجاد کند که نه تنها در کرمان بلکه در کشور هم حرف برای گفتن داشته باشد. این هنردوست کرمانی هنرمندان زیادی می شناخت و از ظرافت های هنر کرمانی و قلمزنی‌ها، طراحی‌ها و طلاکوبی‌ها و هنرهای منحصربه فرد آن ها در این زمینه آگاه بود و طی سالیان متمادی با تلاش فراوان اقدام به جمع آوری انواع خاص و منحصربه فرد طلا و جواهرات ساخته شده در کرمان کرد تا بتواند با ساخت موزه ای، منبع الهام بخش برای سایر هنرمندان باشد و از طرفی جوانان و همه افراد را با این هنر اصیل کرمانی بیشتر آشنا کند. حال طی یک گفت و گو، بیشتر با این فعال حوزه تاریخ و فرهنگ کرمانی که حمام تاریخی ابراهیم‌خان را تبدیل به موزه سیم و زر کرده، آشنا می شویم. حسین ودیعتی در ابتدا از نحوه خرید جواهرات و گردنبندهای قدیمی سخن به میان آورد و گفت: بیشتر جواهراتی که در داخل موزه طلا و جواهرات نگهداری می‌شود، بسیار خاص و منحصربفرد هستند که از بین خانواده و مشتریان که به محل کارم مراجعه داشتند، جمع آوری کردم. او افزود: با توجه به اینکه از دوران جوانی علاقه زیادی به جمع آوری کلکسیون جواهرات گرانبها داشتم و فکر و ایده راه‌اندازی مکانی برای نمایش این آثار ارزشمند را در ذهنم پروانده بودم، خوشبختانه توانستم این ایده را به مرحله اجرا در بیاورم بطوریکه حمام تاریخی ابراهیم‌خان که بنایی با ارزش و دارای قدمت بالایی است را مرمت و بازسازی و موزه طلا و جواهرات را در آن ایجاد کردم. این فعال حوزه تاریخ و فرهنگ کرمان در ادامه از ناکامی هایی گفت که تعدادی از آثار که توسط هنرمندان و استادکاران بزرگی همچون حسن حکاک و حاج فتح‌الله زرگر، آقا شکرالله، حاج حبیب و در دوران معاصر آقایان صفارزاده، رهبانی و حجت ساخته شده است در این موزه وجود ندارد که دلیل آن هم ساخت این آثار هنری برای خانواده نزدیک این هنرمندان بوده و دسترسی به آنها امکان‌پذیر نیست. به گفته او، خوشبختانه در حال حاضر موزه طلا و جواهرات ابراهیم‌خان تقریبا تکمیل شده است و شاخصِ کارهای استادکاران کرمانی در این موزه وجود دارد. کارهای موجود در این موزه شامل طلا، جواهرات و آثاری تلفیقی از سنگ و مروارید می‌شود که دارای شناسنامه هم هستند. ودیعتی افزود: بسیار در تلاش هستم که این موزه را به شیوه‌های مختلف به همگان معرفی کنم. زیرا این موزه علاوه بر اینکه محلی برای به نمایش گذاشتن جواهرات شاخص کرمان است، بنایی تاریخی و ارزشمند بوده که در مرمت و بازسازی آن تلاش زیادی بکار رفته است. نجابت استادکاران کرمانی به ضرر کرمانی‌ها تمام شد به گفته او، در ماه‌های گذشته شیوه ساخت سه اثر شاخص این موزه به ثبت ملی رسید و کارگاه‌های ساخت این نوع جواهرات دوباره احیا شد بطوری که هر کس علاقمند به ساخت این نوع جواهرات باشد، می‌تواند با مراجعه به این کارگاه‌ها انواع مختلف طلا و جواهرات و اکسسوری‌های تلفیقی را با همان سبک و سیاق و عیار درخواستی داشته باشد. این هنردوست کرمانی معتقد است که در گذشته قلم هنرمندان کرمانی قلم خاصی بوده به طوری که کرمان خاستگاه قلمزنی شناخته می‌شده است. درفش شهداد، قدیمی‌ترین پرچم تاریخی جهان که قلمزنی آن توسط هنرمندان کرمانی انجام شده می‌تواند دلیلی بر این ادعا باشد. او گفت: متاسفانه در حال حاضر اصفهانی‌ها در زمینه قلمزنی گوی سبقت را از کرمانی ربوده‌اند که این موضوع برمی‌گردد به تفکیک قلم‌ها و شناسنامه‌دار کردن کارهای هنرمندان اصفهانی در گذشته. هنرمندان و استادکاران قدیمی کرمان علاقه‌ای به شناسنامه‌دار کردن کارهای خود نداشتند که شاید این موضوع به نجابت کرمانی‌ها بازمی‌گردد. نجابتی که به ضرر آنها تمام شد و کارهای استادکاران کرمانی به نام دیگران ثبت شد. «تاکنون هیج موزه دولتی و خصوصی طلا و جواهرات در کشور ندیدم که به صورت تخصصی و منطقه‌ای فعالیت کند. تنها موزه جواهراتی که در کشور وجود دارد موزه ملی ایران است که طلا و جواهرات سلطنتی در آن نگهداری می‌شود. موزه طلا و جواهرات ابراهیم‌خان علاوه بر نمایش یک و نیم کیلو طلا و ۷۰۰۰مثقال نقره، نام استادکاران و پروسه ساخت طلا و جواهرات در قالب مجسمه‌هایی کمیاب را در معرض دید علاقمندان قرار داده که در ایران بی بدیل است.» این مطلب بخشی از سخنان ودیعتی درباره منحصر به فرد بودن این موزه بود که به خبرنگار ایسنا گفت. این فعال حوزه تاریخ و فرهنگ کرمانی از آرزوهایش می گوید که بیشتر از اینکه تلاش کنم این موزه به موزه‌های معروف دنیا شبیه شود، علاقمند به معرفی این موزه در کنار داشته‌های تاریخی، فرهنگی، گردشگری و همچنین صنعتی استان کرمان هستم زیرا کرمان نسبت به سایر استان‌ها از ظرفیت‌های بیشتری بهره می‌برد ولی متاسفانه مغفول و ناشناخته مانده است که حق این استان پهناور نیست. او ادامه داد: دوست دارم ذهنیت مردم استان‌های مختلف کشور و گردشگران خارجی نسبت به کرمان تغییر کند و باور کنند این خطه دارای قابلیت‌هایی است که در هیچ کجای دنیا وجود ندارد. امیدواریم همه کسانی که دست اندرکار هستند با معرفی و راهنمایی لازم و کافی، گردشگران را به سوی این استان سوق دهند تا گردشگران از نزدیک با اماکن مختلف گردشگری آشنا شوند و از انواع صنایع‌دستی و سوغاتی‌های این شهر و استان استفاده کنند. ودیعتی در پاسخ به این سئوال که در مسیر ایجاد موزه آیا سنگی جلوی پای شما انداخته شد؟ اظهار کرد: بدون شک در مسیر هر کاری یکسری مشکلات وجود دارد و کسانی هستند که با مقاومت‌های بیجا روند پیشرفت شما را کند می‌کنند، هرچند این موضوع بسیار طبیعی است. خدا را شاکرم که در این مسیر توانستم با سعه صدر و شکیبایی مشکلات را پشت سر بگذارم و به نقطه موفقیت که در آن ایستاده‌ام، برسم. به گزارش ایسنا،او در پایان درباره میزان اعتباری که برای راه اندازی این موزه اختصاص داده، سخن به میان آورد و گفت: برای ایجاد موزه طلا و جواهرات کرمان هزینه زیادی صرف شده است. مقداری از آن توسط سرمایه‌ای که خودم داشتم و مابقی هم به صورت تسهیلاتی (به مبلغ یک و نیم میلیارد تومان) هزینه شد. در حال حاضر هم برای راه‌اندازی کارگاه‌های جواهرسازی به پنج میلیارد تومان اعتبار نیاز دارم.
