میزان سفارش‌های کسب و کارهای اینترنتی تا ۵۷ درصد کاهش یافته است؛ فروشگاه‌های اینستاگرامی نیز با کاهش شدید درآمد روبرو شده‌اند...
تمامی این‌ها ناشی از قطع و اختلال در اینترنت است آمار بیانگر وضعیت فضای تبلیغات آنلاین در پاییز ۱۴۰۱ است. وب‌سایت‌های بزرگ با ۱۰ درصد و سایت‌های کوچک با کاهش ۳۰ درصدی بازدید از تبلیغات روبرو شدند. علاوه بر این، هزینه‌کرد تبلیغ‌دهندگان در کمپین‌های تبلیغاتی ۹۵ درصد کاهش یافته است. در حال حاضر، حدود ۷۰ درصد کاربران اینترنت در ایران با مشکل مواجه‌اند و این در حالی است که ۱۰ میلیون نفر از طریق شبکه‌های اجتماعی امرار معاش می‌کنند. بر بی‌ثباتی وضعیت اینترنت در ایران بیش از همیشه اضافه شده و تاثیرات جبران ناپذیری را بر بدنه‌ی اقتصاد جوان دیجیتال به ویژه استارت‌آپ‌ها گذاشته است. این روند برای مسئولان یک ریزش ۵۰ درصدی ساده است اما برای مجموعه‌های تبلیغاتی که با هزاران ناشر همکاری می‌کنند بزرگ‌ترین تاثیرش تخریب اعتماد برندها و تبلیغ‌دهندگان به بستر دیجیتال و تبلیغات آنلاین است. ما امروزه برای داشتن یک اینترنت معمولی شاهد بی‌اعتمادی برندها به بستر دیجیتال هستیم. مسئولان بر این باورند که اقتصاد دیجیتال فقط ۶ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده است اما حالا همان ۶ درصد هم از بین رفته و نیاز به یک بازآفرینی جدی داریم استراتژی این روزهای کسب‌وکارها؛ زنده ماندن آژانس تبلیغاتی رسا، طی گزارشی از کاهش چشم‌گیر تبلیغات به ویژه در حوزه تبلیغات دیجیتال خبر داد. این آژانس به صورت تخصصی در حوزه تبلیغات ویدئویی و دیجیتال مارکتینگ فعالیت می‌کند. بنابراین گزارش، تبلیغات دیجیتال که در تابستان نسبت به بهار ۱۴۰۱، رشدی ۶۴ درصدی را تجربه کرده بود، با شروع فیلترینگ و کاهش سرعت اینترنت در پاییز ۱۴۰۱ در مقایسه با بهار همان سال، کاهش ۸۵٫۶ درصدی را شاهد بوده است. بر همین مبنا، نرخ کاهش تبلیغات دیجیتال در پاییز نسبت به تابستان ۱۴۰۱، ۹۴٫۷ درصد بوده و اگر وضعیت فعلی را با پاییز ۱۴۰۰ مقایسه کنیم، میزان کاهش تبلیغات دیجیتال به ۷۳ درصد رسیده است. طبق گزارش منتشر شده از سوی آژانس تبلیغاتی رسا، تبلیغات در تلگرام در پاییز ۱۴۰۱ در مقایسه با سال گذشته، ۷۲ درصد کاهش یافته و تبلیغات در اینستاگرام نیز با کاهش ۸۷ درصدی روبرو بوده‌اند. به جرات می‌توان گفت فیلترینگ و کاهش سرعت و اختلال در دسترسی به بسترهای دیجیتال ضربه‌ای سنگین و تا حد زیادی جبران‌ناپذیر بر بدنه‌ی اقتصاد دیجیتال وارد کرده است. کاهش ۶۴ درصدی کل فروش دیجیتال در پاییز ۱۴۰۱ نسبت به زمان مشابه در سال گذشته حاکی از وضعیت اسفبار کسبوکارهای این حوزه است. کاهش ۹۵ درصدی هزینه‌کرد تبلیغ‌دهندگان گوگل ادز و درآمد کاهشی ناشران تبلیغات تپسل در گزارشی به وضعیت فیلترینگ‌ها به ویژه فیلتر شدن گوگل و گوگل ادز پرداخته است. بر اساس این گزارش، فیلتر شدن گوگل منیجر سبب شده تا هزینه‌کرد کمپین‌های گوگل ادز در مقایسه با قبل از فیلترینگ، ۶۸ درصد کاهش را تجربه کند. به همین سبب میزان تبلیغ‌دهندگان در گوگل ادز نیز 95 درصد کم‌تر شده است. البته این امر صرفا به بسترهای تبلیغاتی خارجی محدود نمی‌شود بلکه در بسترهای داخلی همچون کافه بازار نیز شاهد کاهش ۷۰ درصدی هزینه‌کرد مشتریان برای تبلیغات هستیم. پلتفرم تحلیل تبلیغات موبایلی و رفتار کاربران متریکس درباره تاثیر قطعی اینترنت و اختلالات آن گزارشی منتشر کرده است که بر اساس آن، دانلود اپلیکیشن‌های گوگل پلی کاهشی محسوس داشته‌اند و به تبع آن دانلود از مارکت‌های اندرویدی بومی و مستقیم بیشتر شده است و تبلیغات گوگل ادز نیز تقریبا به صفر رسیده است. طبق گزارشات پلتفرم متریکس، سهم دانلود از گوگل پلی در شهریور بیش از ۲۰ درصد بود که حالا به نزدیک ۵ درصد رسیده است. فیلترینگ‌ها و محدودیت‌ها و اختلالات، میزان دیده شدن پوش نوتیفیکیشن‌ها را نیز تا ۵۰ درصد کاهش داده و ۳۷ درصد دیده نشدن تبلیغات به دلیل در دسترس نبودن گوگل برای هدایت کاربران به وب‌سایت‌هاست. در این میان، درآمد وب‌سایت‌های نمایش تبلیغ نیز ۳۹ درصد کاهش داشته است و وب‌سایت‌های کوچک نیز به دلیل در دسترس نبودن گوگل برای هدایت کاربران به وب‌سایت‌ها با ریزش ۳۰ درصدی در میزان بازدید کننده روبرو شدند. یکی دیگر از دلایل کاهش درآمد وب‌سایت‌ها کوچک و بزرگ بی‌تمایلی کاربران به وب‌گردی در فضای پرچالش و فیلترینگ این روزهاست و براساس آمارها وب‌سایت‌های بزرگ و کوچکِ نمایش دهنده‌ی تبلیغ، ۱۰ درصد بازدیدکنندگان خود را از دست داده‌اند. آمارهای کاهشی ناشی از بی‌اعتمادی تبلیغ‌دهندگان به بستر دیجیتال است. علاوه بر این، کاربران و مخاطبان هدف به بسترهای مطلوب تبلیغ‌دهندگان دسترسی ندارد و ارتباطی میان کاربران و برندها شکل نمی‌گیرد و خُب غیرمنطقی است اگر همچنان بخواهند به تبلیغ ادامه دهند. این اعمال محدودیت‌ها و اختلالات در ایران در حالی است که در ۲۰۲۲، ۵۵ درصد کل هزینه‌های تبلیغات در حوزه دیجیتال صرف شد اما تبلیغات در ایران به عنوان بخش مهمی از اقتصاد دیجیتال کشور، در این روزها ضربه‌های جبران‌ناپذیری دیده است که تبعات بلند مدت آماری و روانی عمیقی خواهد داشت که به راحتی به حالت اولیه باز نخواهد گشت چه رسد به رشد و توسعه. با وجود محدودیت‌ها و اختلالات و فیلترینگ در بیش از سه ماه اخیر مشکلات زیادی برای کاربران ایرانی همچون اُفت فروش، کاهش سفارش‌ها، کاهش بازدید و درآمد به وجود آمده است. ما را به خیر شما امیدی نیست ... طبق گزارش ها، قبل از فیلترینگ و محدود‌سازی اینترنت شاهد افت سرعت اینترنت بودیم و این در میان اپراتورهای مختلف متفاوت بود به طوری که اینترنت اپراتور همراه اول در برخی مناطق تهران وضعیت خوبی داشت در حالی که برای ایرانسل در همان مناطق شرایط برعکس بود. استفاده از فیلترشکن‌ها کندی سرعت اینترنت را بیش از گذشته و استفاده از سرویس‌های داخلی را نیز به مشکل روبرو کرده است. نزدیک به سه ما از کاهش سرعت اینترنت و فیلترینگ‌های گسترده به ویژه درباره شبکه‌های اجتماعی گذشته است و هیچکس درباره آینده‌ی این وضعیت پاسخگو نیست. کسبوکارهای مبتنی بر اینترنت از محدود یا متوقف شدن فعالیت‌هایشان می‌گویند و ادامه‌دار شدن این روند سبب تعدیل نیرو و یا تعطیلی کسبوکارهای کوچک و متوسط خواهد شد. همانطور که امروزه با نگاهی به لینکدین شاهد تعدیل‌های گسترده و افزایش نیروهای متقاضی کار هستیم طبق اعلام آمارهای رسمی، اختلالات اخیر اینترنت و فیلترینگ‌ها بیش از ۸۰ هزار میلیارد تومان خسارت به کسب‌وکارها وارد کرده است و ادامه یافتن این فضا، کشور را با چالش‌های جدی روبرو خواهد کرد و آنچه مسئولان به دنبالش هستند گذاشتن شرط‌های محال برای پلفرم‌هایی مثل اینستاگرام و واتس‌اپ است اینترنتی که دیگر معمولی نیست با بررسی آمارها مشخص می‌شود که پیشرفت‌های حاصل شده در یکی دو سال اخیر تحت تاثیر اوضاع اینترنت، اختلالات و فیلترینگ قرار گرفته است و آینده‌اش روزبه‌روز مبهم‌تر می‌شود. با وجود تمامی این مشکلات، وزیر ارتباطات، عیسی زارع‌پور از ضررهای ناشی محدودیت‌های اینترنت اعلام بی‌اطلاعی می‌کند. اما تاکید می‌کنند که ضرر حتی یک کسب‌وکار هم برایشان مهم است. این صحبت در حالی است که دولت در تاریخ دهم آبان طرح آیین‌نامه حمایتی دولت را منتشر کرده است. طبق این آیین‌نامه برای کسبوکارهای اینترنتی در بستر پلتفرم‌های داخلی حمایت‌هایی از جمله معافیت مالیاتی به مدت دو سال در نظر گرفته شده است؛ طوری که کسب‌و‌کار‌هایی که سابقه مالیاتی نداشتند، یعنی تا به حال مالیات پرداخت نمی‌کردند، می‌توانند با خیال راحت در این پلتفرم‌ها کارشان را انجام دهند و نیازی به اخذ مجوز نیست، در کنار این، بسته‌های تبلیغاتی نیز پیش‌بینی شده هستند. کارشناسان حوزه اقتصاد دیجیتال آن را طرحی خوب اما در زمان بد می‌دانند و بر این باورند اگر چند سال قبل اجرا می‌شد اکنون می‌شد از اکوسیستمی بزرگتر و باکیفیت‌تر برخوردار بود. اما باید دید که این آیین‌نامه واقعا برای حمایت از کسب‌وکارهاست یا برای حمایت از پلتفرم‌های بومی؟ اما آنچه پیداست، اجرای این طرح صرفا حمایتی است برای پلتفرم‌های داخلی و صدا‌وسیما. و این طرح‌ها و پاسخ‌های مبتنی بر تکذیب و انکار برای کاربران کافی نیست و آنچه مسلم است دنیای تاریک و رو به افول حوزه دیجیتال و اینترنت است.
