عدالت شاعرانه نفت!

نویسنده مقاله این اتفاق را یک «عدالت شاعرانه» می‌داند که اعضای اوپک پلاس را در طوفان تورمی خودساخته گرفتار کرده است.
با وجود تلاش‌هایی که اوپک پلاس به رهبری بن سلمان و ولادیمیر پوتین برای افزایش قیمت نفت انجام داده‌اند، ولی قیمت نفت کاهش پیدا کرده است.
برای درک مخمصه‌ای که اوپک پلاس گرفتار آن شده است، اجازه بدهید فروشگاه ایکیا (یک شرکت چندملیتی سوئدی که در زمینه فروش مبلمان، میز، صندلی و قفسه کتاب و ... در جهان فعالیت می‌کند) را مثال بزنیم.
اگر این شرکت سوئدی 10 سال قبل به جای پول، نفت قبول می‌کرد، با پول یک بشکه نفت می‌شد مقدار مناسبی از اتاق کنفرانسی را که اعضای اوپک پلاس در روز چهارم ژوئن در شهر وین در آن جلسه دارند، تجهیز کرد؛ ولی در حال حاضر با پول یک بشکه نفت نمی‌توان حتی یک قفسه کتاب بسیار ساده خرید!
شاید این یک نمونه از یک عدالت شاعرانه باشد. اوپک پلاس که در گران کردن همه‌چیز نقش داشته، اکنون با رهبری عربستان سعودی و روسیه به این نکته پی می‌برد که قدرت خرید بک بشکه نفت با قیمت‌های جهانی سازگاری ندارد و وقتی اوپک پلاس با افزایش قیمت نفت بر تورم جهانی دامن می‌زند، در حقیقت باد می‌کارد و طوفان درو‌ می‌کند؛ زیرا قیمت کالاهای تولیدی وارداتی افزایش بیشتری را تجربه خواهند کرد.
به طور معمول تولیدکنندگان کالاهای اولیه بر روی تردمیلی رقابت می‌کنند که به عنوان «فرضیه پربیش - سینگر» شناخته شده است و دو اقتصاددان توسعه‌ای که در سال ۱۹۵۰ این نظریه را ارائه کردند، همین مسأله را توضیح داده‌اند. به زبان ساده این نظریه مدعی است که در بلندمدت قیمت کالاهای اولیه (کامودیتی) نسبت به کالاهای تولیدی کاهش پیدا می‌کند‌. مهم نیست تولیدکنندگان چقدر قیمت کالاها را بالا ببرند. هزینه هر چیزی در نهایت سریعتر افزایش خواهد یافت. به همین دلیل رائول پربیش و هانس سینگر استدلال می‌کنند که کشورهای تولیدکننده کالاهای اولیه باید اقتصاد خود را متنوع کرده و اگر به دنبال آینده سالم‌تری هستند، صنعتی شوند.
بر اساس نوشته بلومبرگ، درست است در دوره‌های کوتاه‌مدت ممکن است قیمت کالاهای اولیه از قیمت کالاهای تولیدی پیشی بگیرد و در اوج ابرچرخه‌ها شرایط به نفع کامودیتی‌ها تمام شود، مانند آنچه در سال ۲۰۰۰ رخ داد یا همچنین مقایسه کالاهای فناوری که با آمدن مدل‌های جدیدتر و پیشرفت فناوری کاهش زیادی پیدا می‌کنند با کامودیتی‌ها مقایسه درستی نیست، ولی شرایط کنونی قیمت‌های جهانی تایید می‌کند که قیمت کالاهای اولیه با تورم سازگار نیست. در حالیکه قیمت کالاهای اولیه در جهان همچنان در سطوح بالایی از نظر تاریخچه قیمتی قرار دارند ولی کامودیتی‌ها با تورم جهانی سازگار و متناسب نیستند.
نویسنده بلومبرگ برای بررسی و اثبات این مطلب، یک معیار را ارائه می‌دهد: قفسه کتاب بیلی شرکت ایکیا که از سال ۱۹۷۹ به عنوان یک واحد قفسه‌بندی ساده همه‌جا وجود دارد و به لطف موزه ایکیا که مجموعه‌ای آنلاین از کاتالوگ‌های سالانه را نگهداری می‌کند، می‌توان قیمت آن را از 40 سال قبل ردیابی کرد. مقایسه قدرت خرید هر بشکه نفت در برابر قفسه کتابخانه بیلی نشان می‌دهد در اوج قیمتی سال ۲۰۱۲ با پول یک بشکه نفت امکان خرید دو قفسه کتابخانه وجود داشت ولی در حال حاضر پول یک بشکه نفت برای خرید یک قفسه کتابخانه هم کافی نیست. بر اساس کاتالوگ شرکت، در سال ۲۰۱۳ قسمت یک قفسه کتاب بیلی ۳۹۵ کرون سوئد بود ولی امروز هزینه تهیه آن به دو برابر افزایش یافته و ۷۹۹ کرون شده است.
برای کشورهای اوپک پلاس که بیشتر کالاهای تولیدی خود را وارد می‌کنند، تورم یک مسأله اساسی است. قیمت نفت با تورم تعدیل نفت ۷۵ دلاری، در حال حاضر قدرت خرید نفت ۵۵ دلاری 10 سال قبل را دارد. در آن زمان قیمت اسمی نفت، بالای 100 دلار بود.
البته باید در نظر داشت که مطمئنا اوپک پلاس تنها دلیل تورم جهانی نیست و اقدامات بانک‌های مرکزی جهان قبل از افزایش نرخ بهره، تأثیر همه‌گیری کرونا بر زنجیره‌های تامین جهان، حمله روسیه به اوکراین و تحریم‌های اروپا و آمریکا همگی به افزایش قیمت‌ها کمک کرده است.